Gevecht om het Haarlemmerplein

Een jaar of dertig geleden keken treinreizigers richting Haarlem van dichtbij de woningen binnen van de Haarlemmer Houttuinen. Het waren, dat kon iedereen zien, benauwde woningen van vóór de woningwet-1901. Van het programma-verkeersdoorbraken dat toen nog door de experts van de afdeling Stadsontwikkeling noodzakelijk werd geacht om de binnenstad in 'leven' te houden, - Weesperstraat, Utrechtsestraat, Elandsgracht, Rosmarijnsteeg enzo meer -, was alleen de Haarlemmer Houttuinen onomstreden. Behalve verbetering van de verkeerssituatie Haarlemmerdijk-Haarlemmerstraat ging het om krotopruiming.

Het Haarlemmerplein op een oude foto: de noordwand is nog aanwezig.	De plaats van de verdwenen huizenblokken waar nu een bioscoop en parkeergarage is gepland.

Nu kijkt de treinreiziger aan die kant uit op een ruime autoweg en een strook nieuwe woonbebouwing. De verkeersweg, en dat is het vreemde, heeft geen kop en geen staart. Aan de oostzijde staat het massieve kantoorgebouw Droogbak 1a in de weg. Dat werd in 1882 – '84 gebouwd voor de Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij, het was jarenlang bekend als het kadaster, en het is nu inwendig gemoderniseerd als kantoorgebouw en uiterlijk beschermd als rijksmonument.

Het monumentale gebouw aan de Droogbak stond een verkeersdoorbraak in de weg.

Aan de westzijde is wel de bebouwing aan de noordzijde van het Haarlemmerplein weggesloopt, maar er is niets voor in de plaats gekomen. Het oude wagenplein achter de poort is alleen nog herkenbaar aan de zuid- en oostzijde, naar het noorden is het een gat met treinenlawaai. Sinds jaren bepleit de Werkgroep de Groene Reael herstel van de vroegere pleinruimte door aan die kant weer een rij woonhuizen te bouwen volgens de historische rooilijn en parcellering, noordwaarts verdubbeld door een bedrijfsbebouwing met geluidswerende voorzieningen. De gemeentelijke diensten willen iets heel anders: een groot bioscoopgebouw dat niets meer te maken heeft met het nu officieel beschermde stadsgezicht, omdat het minstens 450 vierkante meter over de historische rooilijn heen steekt. De Groene Reael heeft bezwaar aangetekend.

Geurt Brinkgreve

[Eerder artikel over het Haarlemmerplein]

(Uit: Binnenstad 190, september 2001.)