Gemeente kan meer doen als monumenten worden verwaarloosd

Uit een uitspraak van de Raad van State blijkt dat de gemeente meer kan doen als eigenaren een beschermd monument verwaarlozen. Dit is belangrijke jurisprudentie waarmee de gemeente Amsterdam haar voordeel kan doen.

De gemeente Wassenaar had een last onder bestuursdwang opgelegd vanwege het achterwege laten van groot onderhoud aan een rijksmonument in deze gemeente. Daarbij heeft het college vermeld dat de kosten van de toepassing van bestuursdwang op de eigenaar zullen worden verhaald. In een rechtszaak daarover kreeg de gemeente van het hoogste gerechtsorgaan, de Raad van State, gelijk.

De overtreding is gebaseerd op artikel 2.1 lid 1 onder f Wabo omdat kort gezegd in dit geval sprake was van zodanig nalaten dat het voortbestaan van het monument in gevaar kwam. De uitspraak is van belang voor de de instandhoudingsplicht die eigenaren hebben ten aanzien van de hen toevertrouwde panden.

De uitspraak is een mijlpaal, volgens de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Regiohoofd Marjorie Verhoek zegt in Binnenlands Bestuur dat dit een doorbraak voor gemeenten is die zich zorgen maken over de instandhouding van monumentale panden.

Ook in Amsterdam hebben we vaak te maken met verwaarloosde monumenten. We vragen soms aan de gemeente om een pand te onteigenen, maar er is dus meer mogelijk, zonder onteigening. De gemeente kan de eigenaar een last onder bestuursdwang opleggen noodzakelijke werkzaamheden uit te voeren. En de noodzakelijke werkzaamheden laten uitvoeren op kosten van de eigenaar. Voor zover bekend is de gemeente Amsterdam - verreweg de belangrijkste monumentengemeente in ons land - daartoe nooit overgegaan. Ook niet in schrijnende gevallen als Keizersgracht 318, Geldersekade 107 en het Walenweeshuis (het voormalige Maison Descartes).

Meer lezen:
[Gemeente mag meer eisen dan wind- en waterdicht] (Binnenlands Bestuur, 10/6/2025)
[Uitspraak Raad van State] (202200619/1/R3, 2/4/2025)

(WS, 25/6/2025)