Joods erfgoed op Uilenburg opnieuw bedreigd

Netbeheerder Liander heeft een plan gemaakt voor een nieuw elektriciteitsstation op Uilenburg. De voormalige onderwijzerswoning van de Sophie Rosenthal Bewaarschool – Joods erfgoed – moet hiervoor wijken. Volgens de VVAB kan hier echter geen sprake van zijn.

Al ruim anderhalf jaar zorgen de plannen voor een nieuw elektriciteitsstation van netbeheerder Liander op Uilenburg voor onrust in deze voormalige Joodse buurt. Bewoners vrezen vooral de gezondsheidsrisico's die het nieuwe elektriciteitsstation met zich meebrengt.

Ook de VVAB maakt zich zorgen over de plannen van Liander. In het originele plan voor de vernieuwing (en vergroting) van het bestaande elektriciteitsstation zou het nieuwe station nog komen op de plaats van het huidige. In opdracht van de gemeente presenteerde Liander onlangs echter een variantenstudie waarin de voormalige onderwijzerswoning uit 1887 voor het nieuwe station moet wijken. Het gaat hier om het overgebleven gedeelte van de al eerder gesloopte Sophie Rosenthal Bewaarschool. Kort na de komst van de diamantslijperijen is deze school gebouwd voor arme Joodse kinderen, op de plaats waar nu het onderstation staat. Aan de westkant van de school werd een bijbehorende onderwijzerswoning gebouwd, Nieuwe Uilenburgerstraat 31. Aanvankelijk lagen de school en de woning op een binnenterrein, achter een rij huizen aan de Uilenburgerstraat.

In 2003 dreigde de woning al gesloopt te worden, toen door de gemeente Amsterdam zelf (dienst IVV). Mede door inzet van de VVAB kon dat destijds worden voorkomen. Vervolgens is het bouwwerk opgenomen in de gemeentelijke monumentenlijst. Het is dus een beschermd monument.

Het is in principe niet toegestaan om monumenten te slopen of te verplaatsen. Walther Schoonenberg, secretaris van onze vereniging, wees er in De Telegraaf van 2 november 2023 op dat het hier ook gaat om Joods erfgoed. Bij een beschermd monument is sloop of verplaatsing so wie so niet mogelijk. Dit zou "een gevaarlijk precedent scheppen. We kunnen niet zomaar monumenten gaan verplaatsen."

Meer lezen:
[Joods erfgoed op Uilenburg dreigt gesloopt te worden] (28/2/2003)
[Architectuurhistorische waardestelling BMA] (8 oktober 2002)
[Cultuurhistorische waardenstelling Izak Salomons] (28 februari 2003)

(Uit: Binnenstad 312, december 2023)

(JO, 14/11/2023)