Erfgoedorganisaties verliezen rechtszaak Amsterdam Museum

Rechtbank Amsterdam verklaart het beroep van de Bond Heemschut en de VVAB tegen de renovatie en sloop van het Amsterdam Museum 'ongegrond'. Tegen deze uitspraak is hoger beroep mogelijk bij de Raad van State.

Eén van de uitbreidingen van het museum, inmiddels bekend als 'de bunker'. Artist's impression van het aanzien van de ingreep op de hoek van de Sint Luciënsteeg en de NZ Voorburgwal (Neutelings Riedijk Architects)

De erfgoedorganisaties hebben de uitspraak d.d. 4 juli 2023 in een persbericht 'teleurstellend' genoemd. De ingreep in het monumentale complex is immers behoorlijk ingrijpend. De organisaties hadden een oordeel gevraagd aan de Second-Opinion Commissie van MOOI Noord-Holland om op basis daarvan te besluiten al dan niet beroep aan te tekenen bij de rechter. Uit dat onafhankelijke advies bleek dat het vergunde bouwplan een onacceptabele aantasting van het complex met zich meebrengt: "De hier voorgestelde ingrepen zijn niet reversibel; gaan ten koste van authenticiteit en leesbaarheid van het historische stedelijke landschap en hebben behoud van monumentale constructie-onderdelen en behoud van historisch materiaal onvoldoende als uitgangspunt". Bovendien was de commissie "niet overtuigd dat deze ingrepen ten koste van monumentale waarden voor het functioneren van het monument noodzakelijk zijn en er geen redelijke alternatieven zijn die geen of minder gevolgen voor de monumentale waarden hebben." Uit een WOO-onderzoek (vroeger WOB geheten) bleek tegelijkertijd dat er alternatieve architectenplannen bestonden die minder ingrijpend waren. Op basis van deze feiten hebben de erfgoedorganisaties beroep aangetekend bij de rechtbank.

De rechtbank oordeelt nu dat de gemeente Amsterdam "in redelijkheid heeft kunnen besluiten om de omgevingsvergunning te verlenen". Immers, "de rechtbank is van oordeel dat de gestelde noodzaak voor het inpassen van grotere museumzalen als wezenlijk onderdeel van de vernieuwing aannemelijk is gemaakt". De erfgoedorganisaties zijn het daarmee niet eens. De Rechtbank stelt zich bovendien op het standpunt dat de vergunningverlener, tevens aanvrager van de vergunning, haar besluit voldoende gemotiveerd heeft. Men is "niet over één nacht ijs gegaan". Over de kwestie kan "anders worden gedacht, maar dat betekent niet dat de adviezen van CRK, M&A en RCE onzorgvuldig tot stand zijn gekomen of onbegrijpelijk zijn en dat verweerder hier dus niet van mocht uitgaan". Bovendien: "De onderzoeksplicht van verweerder gaat niet zover dat verweerder de alternatieve plannen van de overige architectenbureaus bij de beoordeling had moeten betrekken". Kortom, de uitspraak is zeer onbevredigend. De rechtbank heeft zeer marginaal getoetst.

[Uitspraak Rechtbank Amsterdam] (4 juli 2023) (PDF-bestand)

Eerdere berichten:
[Negatief advies Amsterdam Museum]
[VVAB wint kort geding Amsterdam Museum]

[Gehele dossier]

(WS, 4/7/2023)