Het convenant betreffende de uitgaanspleinen

Bewoners niet aan tafel

Op 4 december 2014 ondertekenden zeven partijen een Samenwerkingsakkoord gastvrije en veilige Amsterdamse uitgaanspleinen. Daarover hadden deze partijen al ruim twee jaar gepraat: de burgemeester van Amsterdam, de voorzitter van de bestuurscommissie Centrum, de politie, de ondernemers van het Rembrandtplein, de belangenvereniging horeca Leidsebuurt, de ondernemers van het Leidsepleintje, de Koninklijke Horeca Nederland, allemaal hadden ze aan tafel gezeten. Grote afwezigen: de omwonenden. Die werden op 27 januari 2015 door burgemeester Eberhart van der Laan en voorzitter van de bestuurscommissie centrum Boudewijn Oranje in een bijeenkomst van drie kwartier geïnformeerd; dus pas nadat het akkoord al was ondertekend.

Kern van het akkoord is: de sfeer op de uitgaanspleinen moet beter, gastvrij en veilig. Er is veel geweld, de leefbaarheid moet verbeteren en de overlast bestreden. Tot zover zijn ook bewoners het hartgrondig met de akkoordpartijen eens. Zij zien dagelijks de puinhoop die bezoekers onder invloed van alcohol en drugs aanrichten in hun buurt. En dagelijks ervaren ze de overlast, niet alleen in de weekends. Men vreest echter dat het convenant zal betekenen dat de bestaande overlast alleen maar langer zal duren. Bovendien wordt in het convenant vooral ingegaan op het gedrag van bezoekers, niet op de overlast die horecagelegenheden zelf veroorzaken met hun muziek, hun bassen, hun feesten, en dat deze ook, of soms juist vooral, buiten de vrijdag- en zaterdagavond plaatsvindt. De handhaving schiet nu al ernstig tekort, buiten de vrijdag- en zaterdagavond wordt er helemaal niet gecontroleerd.

Het convenant houdt in het kort het volgende in. Door goede onderlinge samenwerking tussen de betrokken partijen wordt toegewerkt naar meer gastvrijheid en veiligheid op het Rembrandtplein en de Leidsebuurt. Hiervoor werken partijen gezamenlijk aan de uitvoering van 30 maatregelen. Er wordt uitgegaan van een gedeelde verantwoordelijkheid van alle partijen.
Begonnen wordt met 4 maatregelen:

• Aanstellen van informatie verstrekkende en de-escalerende horecahosts op de pleinen;
• Verbetering van de kwaliteit van het horeca-personeel (bar en portiers);
• Uitwerking van festivalbenadering: pleinregels, pleinregie en pleinmarketing;
• Individuele inspanningen van horeca ondernemers, met een bonus/ malus regeling; ondernemers die meedoen krijgen verruiming van hun openingstijden tot 06.00 uur of 08.00 uur 's morgens.

Bonussen

De situatie op de pleinen moet verbeteren. Maar het is gek om, nog voor er van enige verbetering sprake is, al een bonus uit te delen. Is het niet heel normaal dat het personeel goed opgeleid en geïnstrueerd is? Dat er niet wordt doorgeschonken aan aangeschoten bezoekers?
Dat de horeca ondernemer niet te veel mensen toelaat? Dat hij bereikbaar is voor omwonenden en reageert op klachten? Moet je daar een bonus voor uitdelen? De acties uit het convenant, prima, voer die vooral uit! Pas als blijkt dat de overlast en het geweld zijn afgenomen kan gesproken worden over verruiming. Maar vooral: breng eerst de handhaving op orde.

Evaluatie

Het convenant wordt natuurlijk ook geëvalueerd. Interessant is wat er daarbij wordt gemeten:

• Het aantal incidenten, waarbij wordt uitgegaan van de landelijke definitie van uitgaansgeweld
• Beleving van de bezoekers op de pleinen

Ook hier zijn omwonenden de grote afwezigen. In de doelstelling van het convenant wordt verbetering van de leefbaarheid genoemd, maar of de door bewoners ervaren overlast is afgenomen wordt niet gemeten. Dat moet dus in de evaluatie worden meegenomen. Onder omwonenden dienen overigens ook de bewoners te worden begrepen van woningen aan de aan- en afvoerroutes, want het nachtelijk gelal gaat in de weekends vaak onbekommerd door tot op grote afstand van de uitgaanspleinen.

Eerder opgedane ervaringen

Het verbaast ons dat het gemeentebestuur gelooft in het effect van deze maatregelen, gezien de ervaringen uit het verleden. Zo schreven de toenmalige raadsleden Meijer en Irik in hun nota De binnenstad in evenwicht van november 2000 het volgende:
"Er zijn betere contacten tussen Politie en horeca en voor zover deze nog onvoldoende zijn werkt men aan verbetering. De nieuwe aanpak met cool-down en verlate weekendsluitingstijden moet nog worden geëvalueerd, maar de verwachtingen [van Politie en horeca] zijn niet slecht. Men mag hopen dat het geweld tegen personen op beide pleinen weer zal afnemen na de toename van de laatste jaren".

Dus 15 jaar geleden ook al latere sluitingstijden als probleemoplosser! Dat heeft kennelijk niet gewerkt en de beloofde evaluatie is er nooit gekomen. In 2005 volgde een herhaling van zetten en daarna weer in 2011, als B & W een voorstel van het raadslid Flos afwijst in de volgende bewoordingen:
"De verwachting van de politie is, mede gebaseerd op de eerdere verruimingsmogelijkheid van 2005, dat de bezoekuren doorschuiven en minder geleidelijk zullen afnemen. Dan verschuift niet alleen de sluitingstijd, maar ontstaat rond 07.00 uur een kritiek punt met betrekking tot de beschikbare handhavingscapaciteit. Een dergelijk besluit zou daarom meer inzet van de politie vragen om de openbare orde en veiligheid te kunnen waarborgen. Die capaciteit is niet voorhanden".

Wij zien niet wat er sinds 2011 veranderd kan zijn op grond waarvan nu een tegenovergesteld standpunt gerechtvaardigd is. Bovendien is handhaving van de openbare orde een taak van de politie en niet van 'hosts' die in dienst zijn bij potentiële overtreders. De veiligheid van de burger op straat is al vanaf de middeleeuwen een primaire taak van de overheid. Wij pleiten dus voor meer politie-inzet en behalve dat ook voor handhaving op het zogeheten doorschenken, want ook dat veroorzaakt de problemen op straat. Als er alleen frisdrank geschonken zou worden (wat wij echt niet bepleiten) zouden twee politieagenten per plein volstaan. Het is te gek voor woorden dat niet of in elk geval niet effectief wordt opgetreden tegen het dronken voeren van bezoekers, of erger nog, om daarvoor méér tijd te geven als beloning voor goed gedrag. Als spreiding van de sluitingstijden inderdaad de bedoeling zou zijn zou men dat doel overigens beter kunnen bereiken door gespreid eerder te sluiten in plaats van later.

Samenvatting

• Structureel omwonenden raadplegen
• Eerst handhaven, zowel buiten als binnen, op lawaai en doorschenken
• Geen bonus voor normaal fatsoenlijk gedrag en zeker niet vóór dat goed gedrag is vastgesteld
• Afname overlast voor omwonenden in evaluatie betrekken. Nieuw beleid baseren op opgedane ervaringen in plaats van op de plannen van veroorzakers van overlast

(EI, 1/3/2015)