Kaart van Balthasar Florisz van Berckenrode uit 1625 in Amsterdam teruggekeerd

Het Allard Pierson, eigenlijk de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam, heeft in Londen een gedetailleerde overzichtskaart van ongekende waarde aangeschaft: een contemporain ingekleurde versie van de plattegrond van Amsterdam van Balthasar Florisz van Berckenrode uit 1625.

Plattegrond van Amsterdam van Balthasar Florisz van Berckenrode uit 1625 (Collectie Allard Pierson UvA)

De monumentale plattegrond van meer dan twee vierkante meter groot, is de meest gedetailleerde en betrouwbare weergave van Amsterdam in de 17de eeuw. De stad wordt op een vernieuwende manier gepresenteerd: voor het eerst wordt Amsterdam orthogonaal - recht van boven - weergegeven. De bebouwing is driedimensionaal getekend, wat een levendig en realistisch beeld van de groeiende stad in de Gouden Eeuw oplevert. De kaart is zo gedetailleerd dat hij bruikbaar is voor huizenonderzoek: elk huis staat er individueel op.

Van de oorspronkelijke uitgave van deze kaart bestaan er maar vijf in de hele wereld en daarvan is er maar één met de hand ingekleurd. De kaart was vroeger in het bezit van de Bank of America in Chicago en is nu teruggekeerd in de stad waar de kaart gemaakt is.

De kaart is momenteel voor iedereen te zien op de tentoonstelling Open Kaart - van atlas tot streetmap in het Allard Pierson Museum op de Oude Turfmarkt, een unieke tentoonstelling waarin je door zeven eeuwen cartografie reist. De UvA bezit een rijke collectie van topografische kaarten vanaf de 15de eeuw. De tentoonstelling duurt tot en met 16 juli 2023. Daarna verdwijnt de wandkaart in het magazijn van de UvA, maar is en blijft te raadplegen voor onderzoekers.

Wie de kaart digitaal wil bekijken en inzoomen op de vele details wordt op zijn wenken bediend: https://hdl.handle.net/11245/3.39844. Overigens geen reden de tentoonstelling niet te bezoeken!

(WS, 7/3/2023)