Vergunning voor controversiële Halvemaansteeg-discotheek geschorst

De gemeente heeft een vergunning verleend voor het controversiële plan een groot uitgaanscentrum met discotheek te bouwen in een bouwblok aan de Amstel bij de Halvemaansteeg. De afwijkingen van het conserverende bestemmingsplan zijn fors. De rechter heeft de vergunning echter geschorst tot de uitspraak in beroep.

De gevelwand van de Amstel bij de Halvemaansteeg. Amstel 50 is het 3de pand vanaf de Halvemaansteeg, een pand met een 19de-eeuwse voorgevel in donkerbruine baksteen, beëindigd door een rechte houten kroonlijst. Aan de zijgevel in de Schuitenvoerderssteeg is te zien dat het pand in de kern veel ouder is dan de voorgevel doet vermoeden (foto: Walther Schoonenberg).

De verleende omgevingsvergunning maakt het mogelijk de panden Halvemaansteeg 4-6, het daarachter gelegen binnenterrein, Amstel 46 en Amstel 50 te verbouwen en ontwikkelen tot café, 'culturele club' (lees uitgaanscentrum en discotheek) en zes woningen. Het bouwblok wordt daarmee volledig dicht gebouwd, terwijl daaronder, tot op 9 meter diepte, d.w.z. bijna tot op de 1ste zandlaag, nog eens een betonnen kelder komt ten behoeve van de club. Het bouwplan betekent een aantasting van de stedenbouwkundige structuur van de beschermde binnenstad: het bestemmingsplan staat binnen het bouwblok slechts een beperkte bouwhoogte toe.
Om de bouw van dit complex te realiseren wordt Amstel 50 geheel gesloopt om logistieke redenen, namelijk om de bouwmachines toegang te verschaffen tot het bouwterrein. De binnenstad is een 'beschermd stadsgezicht' en behoud/herstel is het uitgangspunt. Hier is sprake van sloop/nieuwbouw. De voorgevel wordt wel herbouwd, zij het enigszins verhoogd.
Al in 2017 heeft de VVAB in een zienswijze laten weten ernstige bezwaren te hebben tegen dit grensverleggende bouwplan, met mogelijke risico's voor de historische funderingen van de belendingen. 'Wij zien bovendien niet de noodzaak in van een dergelijk uitgaanscentrum in een binnenstad, die al volledig uit balans is ten nadele van de woonfunctie', schreef de vereniging. Ook het Wijkcentrum d'Oude Stadt en omwonenden dienden zienswijzen in. In maart 2022 volgde beroep bij de rechtbank Amsterdam.

Illegale sloop wordt beloond

Doorsnede van het bouwplan ter plaatse van Halvemaansteeg 6. Het inpandige pakhuis Amstel 46 stond ter plaatse van de 'Grote Zaal'.

De VVAB had toen ook al ter plaatse geconstateerd dat van het rijksmonument Halvemaansteeg 6 nog alleen de voorgevel en een deel van de zijmuren en balklagen daarachter resteerden en van het 'orde 3'-pand Amstel 50 aan de achterzijde reeds het één en ander was gesloopt. Het 'orde 3'-pand Halvemaansteeg 4 was al geheel gesloopt en het inpandige 17de-eeuwse pakhuis Amstel 46 (ongewaardeerd) eveneens, op enkele restanten na. Door deze sloop is een enorm en voor de eigenaren profijtelijk bouwterrein ontstaan. Tegen de illegale sloop van Amstel 46 heeft de VVAB destijds aangifte gedaan bij de politie. De gemeente riep zij op de illegale sloop niet te belonen met het afgeven van een bouwvergunning voor een project dat alléén door deze sloop mogelijk wordt gemaakt. In 2019 deelde de gemeente de eigenaar mee dat het illegaal gesloopte pand 'in silhouet en contour' moest worden herbouwd. Dit is echter niet gebeurd en deze herbouwplicht heeft de gemeente inmiddels laten varen. In de nu afgegeven vergunning (besluit I) mag het hele terrein worden volgebouwd, zowel boven- als ondergronds.

Sloop van Amstel 50

Om de sloop van het 'orde 3'-pand Amstel 50 mogelijk te maken, is van rechtswege een omgevingsvergunning verleend voor de onttrekking van woningen (besluit II), dat wil zeggen: doordat de gemeente heeft verzuimd tijdig op de aanvraag hiervoor te reageren. Dit pand heeft weliswaar een 19de-eeuwse voorgevel, maar is in de kern 17de-eeuws. Voorafgaand aan de sloop zal MenA aan de houten kap dendrochronologisch onderzoek doen om het pand te dateren, al dient dat nu alleen nog ter documentatie.

Rechter wijst voorlopige voorziening toe

Bij uitspraak d.d. 15 april 2022 wees de rechter de VVAB een voorlopige voorziening toe. De rechter constateert dat 'het ingrijpende bouwplan op meerdere punten fors afwijkt van de bepalingen van het bestemmingsplan' en oordeelt dat 'niet zonder meer (kan) worden gezegd dat de ruimtelijke onderbouwing voor deze afwijkingen voldoende gemotiveerd is'. De vergunning is geschorst tot de uitspraak in de bodemprocedure. De gemeente is veroordeeld tot het terugbetalen van het griffierecht.

Meer lezen:
[Uitspraak voorzieningenrechter] (19 april 2022) (PDF-bestand)
[Omgevingsvergunning] (Besluit I, 21 januari 2022) (PDF-bestand)
[Omgevingsvergunning van rechtswege (Besluit II, 21 januari 2022) (PDF-bestand)
[Zienswijze] (5 december 2017) (PDF-bestand)

Downloaden:
[Omgevingsvergunning] (Besluit I, 84 MB) (ZIP-bestand)
[Omgevingsvergunning van rechtswege] (Besluit II, 17 MB) (ZIP-bestand)

(WS, 19/4/2022)