Wat gebeurt er?

Wat gebeurt er met de hoeken van Amsterdam? (O.k. over de gaten spreken we maar niet).

Een aantal hoeken is de laatste jaren goed gerestaureerd: hoek Prinsengracht/Vijzelgracht (niet te verwarren met de er schuin tegenover gelegen hoek Prinsengracht/Vijzelstraat), hoek Prinsengracht/Spiegelgracht.
Andere hoeken gaan gerestaureerd worden, zoals de hoek Herenmarkt/Brouwersgracht; een aantal is af nog kaal (de gevreesde hoek Prinsengracht/Amstel/Utrechtse Dwarsstraat), of dichtgetimmerd (de 8 panden aan de Amstel, hoek Bakkersstraat).
Velen hebben de laatste jaren verontrust enkele gaten zien vallen aan de Keizersgracht, respectievelijk op de hoek van de Wolvenstraat en op die aan de Huidenstraat.
Het gat aan de Wolvenstraat is onlangs verkleind: er verrees een kantoorpand, dat redelijk aangepast is aan de grachtengevels. Het dak is weliswaar wat potsierlijk, maar de gevellijst en de raamverdeling zijn niet zonder gevoel voor verhoudingen aangebracht. Het wachten is op het belendende pand dat de aansluiting naar de Wolvenstraat zal vormen.
De hoek Keizersgracht/Huidenstraat ziet er al heel lang uit alsof er een burgeroorlog heeft gewoed. De panden Keizersgracht 359, 361 en 363 zijn verdwenen; het pand 365-367, bekend door het poortje van het gesloopte Oudezijds Heerenlogement, dat er een eeuw geleden (1874) werd voorgezet, staat er desolaat bij. Een paar jaar geleden werden de ramen dichtgetimmerd, ter bescherming tegen krakers; afgelopen winter bleken enkele ramen weer opengemaakt, zodat een kijkje op het interieur mogelijk werd.
Vervolgens bleken door schrijver dezes onbekende stormen plotseling alle pannen van het achterhuis te zijn gewaaid, meestal geen ideale gebeurtenis voor het behoud van een monument. (dat soort stormen komt meer voor: ook van één der panden aan de Amstel bij de Bakkersstraat zijn vrijwel alle pannen verdwenen.)

Wat gaat er nu met deze hoek gebeuren? De grond van de gesloopte panden 359 t/m 363 en het verwaarloosde monument 365-367 zijn eigendom van de b.v. Vast Goed, die eveneens het pand Huidenstraat 19 in bezit had.
Dit laatste pand is inmiddels verkocht. Uit een recent gesprek met de eigenaresse bleek dat de plannen voor de restauratie van Keizersgracht 365-367 al ver zijn gevorderd. Het pand zal min of meer in zijn oorspronkelijke staat worden teruggebracht; waarschijnlijk begint men nog dit jaar met de werkzaamheden. Voor de overige ruimte bestaan minder vast omlijnde herbouwplannen. Het is de bedoeling daar iets nieuws te bouwen, doorlopend tot in de Huidenstraat, waar weer wat winkeltjes zullen komen. Een vrees voor de toekomst: het gevaar is niet denkbeeldig dat er naast het dan gerestaureerde huis weer een monstrum zal verschijnen, dat zich somtijds onder de noemer "architectuur" aandient.

Aanpassing aan bestaande gevelwanden, zoals het onlangs verrezen kantoorpand bij de Wolvenstraat of een reconstruktie van wat is geweest aan de hand van het grachtenboek van Caspar Philips is verre te verkiezen boven pseudo modernistische "fratsen en snakerijen". Het grachtenboek geeft bovendien een goed voorbeeld hoe de overgang van de gevelhoogte van 356-357 naar die van de Huidenstraat kan worden opgelost.
Het grachtenboek geeft meer suggesties aan architecten: het bestaat niet alleen voor bewoners van grachtenhuizen en liefhebbers, "het is ook van niet minder dienst aan timmerlieden, metzelaars, steenhouwers, schilders, smits, en meer andere die aan de Bouwkunst behooren, vermits veele deezer Gebouwen na de Ontwerpen en Teekeningen van beroemde Italiaansche en Fransche Architecten vervaardigt zijn er duizende voorwerpen van Modellen doen zien ..."
De architect behoeft in dat geval zelfs geen model te kiezen; hij kan exact reconstrueren hoe de hoek van de Keizersgracht en de Huidenstraat er heeft uitgezien.
Laat hij dat maar doen ook.

W. J. Sutherland

(Uit: De Lamp van Diogenes 32, juni 1975)