In memoriam Ton Koot

De annonce dat Ton Koot op 12 februa­ri 1986 plotseling was overleden en dat de cre­matie op zijn uitdrukkelijk verzoek in fa­miliekring had plaatsgevonden, zal velen diep hebben getroffen. In de strijd om schoonheid - zo luidde de titel van het gedenkboek bij het 50-jarig bestaan van de Bond Heemschut in 1961 - is zijn naam vele jaren lang een begrip ge­weest.

Toen hij in 1946 van de architect A.A. Kok het secretariaat van Heemschut overnam, had deze vereniging nauwelijks 700 leden. Heemschut was eigenlijk alleen bekend als de instelling die voor de uitge­ver Allert de Lange de redactie verzorgde van een serie boekjes over historische merk­waardigheden in ons land. Nog steeds staan de op vergeeld oorlogspapier gedruk­te deeltjes van de Heemschutserie in vele boekenkasten.
Ton Koot die zijn loopbaan begon als on­derwijzer, had toen al door zijn levendig geschreven publikaties talrijke jonge stad­genoten de ogen geopend. Zijn boek En nu Amsterdam in beleefde een reeks her­drukken. Als secretaris is hij een kwart eeuw de bezielende kracht van Heemschut geweest. De bond groeide tot bijna 10.000 leden, trad op als gesprekspartner van de overheid over monumentenzorg-proble­men en reageerde met scherp gestelde adressen aan gemeentebesturen op plannen tot aantasting van de historische waar­den in steden en dorpen.
Koot deed dit veelomvattende werk in de schaarse mo­menten die zijn drukke baan als algemeen secretaris van het Rijksmuseum overliet. Daarnaast was hij slotvoogd van het Mui­derslot, begeleidde daarvan de restauratie en maakte er een goed bezocht museum van, dat tevens de zetel werd van de door hem georganiseerde Muiderkring. Na zijn afscheid van het Rijksmuseum be­reidde hij op verzoek van minister Klom­pé de inrichting voor van het Paleis Het Loo tot museum.
Toen in 1975 het West-­Indisch Huis was uitgebrand en een stich­ting werd opgericht om dit monument van een dreigende ondergang te redden, wisten de initiatiefnemers niemand die beter zou kunnen optreden als voorzitter dan Ton Koot. Dat is zijn laatste bestuurs­functie geweest, en hij heeft deze vervuld totdat de restauratie was voltooid.

Monumentenzorger, museumdeskundige, journalist, historicus, bestuurder van vere­nigingen en stichtingen, in welke hoeda­nigheid men Ton Koot ook tegenkwam, het was dezelfde man, een man uit één stuk, erudiet, onverzettelijk en bezield door een grote liefde voor de schoonheid van stad en land.

Geurt Brinkgreve

(Uit: De Lamp van Diogenes 97, april 1986)