Een onderscheiding voor Diogenes

Op 28 november 1979 werden in Londen de namen bekend gemaakt van de vijf winnaars van een 'Europa Nostra Award-1979’. Een van de winnaars is de Stichting Diogenes in Amsterdam.

Deze jaarlijks toegekende onderscheiding voor bijzondere prestaties op het gebied van monumentenherstel werd enkele jaren geleden ingesteld door de federatie Europa Nostra, waarbij meer dan duizend verenigingen en stichtingen uit heel Europa zijn aangesloten. Ook gemeenten met een belangrijk monurnentenbestand maken deel uit van Europa Nostra via het 'Historic Towns Forum'. Voorzitter van Europa Nostra is de Engelse oud-minister Lord Duncan Sandys. Om voor een 'Award' of voor een van de circa twintig 'Diplomas' in aanmerking te komen moet men foto's vóór en na herstel met een korte beschrijving inzenden van werken die in de laatste tien jaar zijn gerealiseerd. Inzenders kunnen alleen instellingen of gemeenten zijn, geen particulieren. Dit jaar waren er ruim tweehonderd inzendingen, afkomstig uit vrijwel alle Europese landen.

De bekroonde inzending van Diogenes bevat 62 panden die in de periode 1969-1979 door deze stichting grondig zijn hersteld en opnieuw bruikbaar gemaakt. Behalve de eigendommen van Diogenes zelf, die het grootste deel vormen, zijn daarbij de restauraties voor rekening van de 'dochterstichtingen' Claes Claesz Hofje en De Pinto, die door Diogenes werden voorbereid en begeleid, en na de voltooiing worden beheerd. Vrijwel alle in de inzending vermelde panden waren vóór restauratie zwaar bouwvallig, soms half gesloopt, in één geval zelfs geheel verdwenen. Dat was het geval met Zwanenburgwal 8, 10 en 12, thans St. Antoniesluis 11 t/m 23. Deze huizen zijn herbouwd met gebruikmaking van oude materialen en fragmenten en bevatten 12 woningen voor bejaarden uit de Nieuwmarktbuurt. Volgens de statuten van Diogenes zijn de gerestaureerde panden in de eerste plaats bestemd als woon- en/of werkruimten voor kunstenaars. De stichting werd met dit doel in 1960 opgericht door de voorzitter van Arti et Amicitiae en de hoogleraar-directeur van de Rijksacademie voor beeldende kunsten. Naarmate het werkterrein zich uitbreidde is ook de gevarieerdheid in het bewonersbestand groter geworden. Zo is van de 60 wooneenheden in het Claes Claesz Hofje de helft bestemd voor studenten aan de instellingen voor kunstonderwijs en de andere helft - dit zijn de grotere eenheden - voor permanente bewoning. Onder de bewoners zijn mensen uit het onderwijs, uit de verpleging en bejaarden. In het geheel bevatten de 62 bekroonde panden 156 woningen en studentenkamers en 33 werkruimten: ateliers. studio's voor musici, enkele winkels en werkplaatsen.

Het bestuur van Diogenes beschouwt de onderscheiding, waarvoor het zeer erkentelijk is, als een Europese erkenning voor de manier waarop in Amsterdam gewerkt wordt aan het herstel van de historische bebouwing, in nauw overleg tussen een deskundig Gemeentelijk Bureau voor Monumentenzorg en tal van particuliere initiatieven.

Geurt Brinkgreve

(Uit: De Lamp van Diogenes 60, maart 1980)