Na Amsterdaad '75

In de bestuurskamer van de Stichting Diogenes ligt de oogst van Amsterdaad '75 op tafel: lijsten met handtekeningen, brieven, krantenbonnen: netjes gesorteerd, voor de tweede keer geteld, in pakken van duizend gebundeld. Honderdtien bundels, en dan nog een stapeltje losse.

Actie Amsterdaad '75

Dat tellen is een vreemde gewaarwording. Het zijn immers geen nummers, maar namen. Achter elke naam staat een mens, iemand die in zijn krant de pagina-grote advertentie gelezen had over het verval in de Amsterdamse binnenstad en die erdoor geraakt werd. Elke naam staat voor een man of vrouw die vindt dat de kostbare binnenstad van Amsterdam niet verloren mag gaan door bouwvalligheid, verkeersdoorbraken of gebouwen die er niet passen. Elke handtekening is van iemand die niet dacht: "nou, ze doen maar", of "het duurt mijn tijd wel uit", maar die persoonlijk wilde verklaren dat hij de gedachte van een achtjarenplan steunt.

Betekent dit werkelijk iets voor de gang van zaken? Hier en daar wordt sceptisch opgemerkt dat belangen van grondeigenaren en ambtelijke routine zich door zo'n strovuur echt niet van de wijs laten brengen. Natuurlijk brengt deze min of meer geïmproviseerde, met overrompelend enthousiasme ontvangen handtekeningenactie niet automatisch een geheel nieuw binnenstadbeleid voort. Het nieuwe feit is echter dat niemand meer kan volhouden dat sfeer en schoonheid van de binnenstad hobbies van een handjevol wereldvreemde lieden vormen. Wie nog enige waarde hecht aan de begrippen democratie en openbare mening, zal rekening moeten houden met die ruim 110.000 mensen. Dit getal is trouwens maar een onvolledige benadering.

Er zijn heel wat adhesiebetuigingen gekomen met een handtekening namens een gezin of een groep. Zou de actie georganiseerd zijn als wetenschappelijke enquête, met een paar honderd beroepsmedewerkers in plaats van met een handvol vrijwilligers in vier marktkramen, dan zou het aantal zeker drie of vier keer zo groot zijn geweest. Nu had de actie echter, juist door haar spontaniteit en haar steekproefkarakter een zeldzame warmte. Honderden krantenbonnen hadden behalve namen en handtekeningen korte commentaren: "fantastisch", "hulde", "eindelijk", "dank voor dit initiatief", "als geboren Amsterdammer steun ik U van harte", en zo meer. Ongeveer driekwart van de antwoorden kwam uit Amsterdam. Opvallend was ook de reactie uit het buitenland, verschillende uit Parijs, Rome en New York, zelfs uit Abadan, Tokyo en Kuala Lumpur. Binnenkort wordt deze massale meningsuiting met een adres waarin verschillende punten nader zijn gepreciseerd aan het gemeentebestuur aangeboden.

Daarmee is de Werkgroep Amsterdam 1975 niet uitgepraat. Op het ogenblik wordt gewerkt aan de oprichting van een Stichting Stadskern die beoogt op grond van de toeristische betekenis nieuwe financieringsmogelijkheden te zoeken voor het herstel van de historische bebouwing, zodat in de eerste plaats de bestaande instellingen die op dit gebied zo veel kostbare ervaring hebben verworven, zich sneller kunnen ontplooien. Als oprichters zullen optreden Dr. G. van der Wal, president-directeur van de K.L.M.; de bankier J. L. Piersen en F. C. Mijnssen, de initiatiefnemer van de actie Amsterdaad '75, die duidelijker dan ooit tevoren heeft aangetoond hoezeer de strijd voor het historische karakter tevens de strijd is voor de moderne leefbaarheid van de binnenstad. En dat kostbare bezit mag, volgens ruim honderdduizend mensen bepaald "niet naar de bliksem gaan".

G.B.

(Uit: De Lamp van Diogenes 3, december 1967)