Onbekende plattegrond uit 1918

Ook een schijnbaar onopvallende plattegrond kan iets bijzonders zijn. De Plattegrond der stad Amsterdam, uitgegeven door Seyffardt's Boekhandel uit 1918, is voor zover bekend het enige exemplaar dat bewaard is gebleven. Deze werd in de zomer van 2023 aangetroffen in het Haagse antiquariaat Colette.

Na publicatie op Twitter werd de kaart ten geschenke aangeboden aan het Allard Pierson, onderdeel van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam. Daar heeft het object inmiddels goed onderdak gevonden, als aanvulling op tientallen andere Amsterdamse plattegronden van Seyffardt, die gezamenlijk deel uitmaken van de kolossale collectie kaarten en atlassen van de UvA.

Hoge resolutie downloaden: voorzijde, achterzijde https://pid.uba.uva.nl/ark:/88238/b19941413329105131

De plattegrond geeft veel gedetailleerde informatie, die lang niet op alle kaarten te vinden is, waaronder veel praktische informatie. Zo is vermeld dat vanaf de steigers achter het Centraal Station scheepvaartverbindingen werden onderhouden met Alkmaar, Ameland, Arnhem, Dokkum, Elburg, Enkhuizen, Groningen, Harlingen, Helmond, Hoorn, Kampen, Leeuwarden, Lemmer, Marken, Meppel, Nieuwediep, Sneek, Volendam, Wieringen, IJmuiden en Zaandam - en deze opsomming betreft dan alleen nog maar de binnenlandse bestemmingen die op de kaart zijn genoemd. Ook opmerkelijk zijn de aanduidingen van Openbare Bad- en Zweminrichtingen, in de Dijksgracht en het IJ. Aan het eind van de Wittenburgervaart was deze faciliteit speciaal bestemd voor vrouwen.

En de ontworpen nieuwbouw die kennelijk gepland was aan de zuidoostelijke kant van de stad is niet gerealiseerd. Ook in dat opzicht getuigt een dergelijke kaart van een voltooid verleden actualiteit.

Reinder Storm
Conservator Kartografie, Geografie en Reizen, Allard Pierson (UvA)

[Amsterdam in kaarten - Inleiding]

(Uit: Binnenstad 312, december 2023)