Het Swarte Paart

Utrechtsedwarsstraat 59

Op 16 mei 1725 kocht Johannes Oosterling een huis en erf in de Utrechtsedwarsstraat, tussen de Reguliersgracht en de Utrechtsestraat. Johannes was in 1701 getrouwd met de Amsterdamse Anna Swartepaart, dochter van de kompasmaker Geurt Abrams Swartepaart. Twee jaar na de aankoop vernieuwt hij het pand dat in een latere koopakte (1734) omschreven zal worden als: 'een stalling met een geboorde put, alsmede een koetshuis met het erf daarbij, genaamd 't Swarte Paart.

We hoeven ons niet af te vragen waarom Johannes Oosterling de gevelsteen 't Swarte Paart in de gevel heeft laten aanbrengen, het was immers de achternaam van zijn vrouw Anna.

Op een foto uit 1963 in de Beeldbank van het Stadsarchief is het in 1727 gebouwde pand duidelijk te zien. Het was een drie verdiepingen hoge, simpele tuitgevel. Op de begane grond bevond zich een brede (stal)deur met rechts daarvan een deur naar de bovenverdiepingen. De gevelsteen met het naar links gewende paard en op de onderrand de tekst 'Ao HET SWARTE PAART 1727' zat boven het middenvenster van de eerste verdieping.

In 1988 - het pand was ondertussen onbewoonbaar verklaard en stond in de stutten - verrees hier een nieuw dubbelpand met twee uitgebouwde erkers. De gevelsteen kreeg een mooie plek tussen de erkers. De steen werd van een dikke verflaag ontdaan (het onderschrift was nauwelijks leesbaar) en het paard staat weer trots zwart te zijn, een fraai eerbewijs aan Anna Swartepaart.

Onno Boers

huisonderzoek: Hans Brandenburg
foto: Wim Ruigrok

(Uit: Binnenstad 298, mei/jun. 2020)