Amsterdamse gevelstenen

Gevelsteen met drie kronen

Korte Keizersdwarsstraat 7

In 1631 verkocht dr. Joannes Fongersz, advocaat aan het Hof van Friesland, een achtste part van een huis en erf in de Keizersdwarsstraat, waar ‘De Drie Cornen’ in de gevel staat. Dit is zeer waarschijnlijk een verschrijving van de klerk want in diverse aktes van het buurpand wordt, in verband met ons pand, ‘De Drie Kronen’ als huisnaam genoemd en ook in latere koop-/verkoopaktes wordt het huis zo aangeduid.
Foto: Wim Ruigrok

Het is opvallend dat in de zeventiende eeuw voortdurend parten van het pand verkocht c.q. verkocht worden. Pas in 1708 werd het “huis en erf in de Keizersdwarsstraat, waar ‘de Drie Kronen’ in de gevel staan” als één geheel pand gekocht door de gebroeders Simon en Jan Chevijn, respectievelijk goudsmid en boekslotenmaker van beroep. Na hun dood – Jan stierf in 1712 en Simon in 1718 – verkochten de erven het pand uiteindelijk in 1750. Dat het een beleggingspand was mag blijken uit het Register van de Personele Quotisatie (1742), want toen was de ‘commies ter recherge’ Abraham van de Clos de huurder. Hij had één dienstbode, betaalde 225 guldens aan huur en had en inkomen van 1200 guldens.

De gevelsteen

Een ongedateerde foto in het Stadsarchief toont het pand in de korte Keizersdwarsstraat als een uiterst simpele, onversierde tuitgevel. Boven de hoge houten onderpui met één breed venster en twee deuren, waarvoor een stoepje, zien we slechts één woonverdieping en daarboven de zolderverdieping met een venster. In de top is nog een vlieringluikje met daarboven een simpele hijshaak. De gevelsteen met de drie kronen is duidelijk zichtbaar boven de pui.

Op 4 december 1968 gaven B&W van Amsterdam toestemming aan de heer W.P. Pennekamp, toenmalig eigenaar, om het pand tot de vloer van de eerste verdieping te slopen. Kennelijk had het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap (KOG) lucht gekregen van deze sloopvergunning, attendeerde de heer Pennekamp op de gevelsteen die bij de sloop ‘vrij’ zou komen, en vroeg hem het steentje ter beschikking van het KOG te stellen. Waarschijnlijk bereikte dit verzoek hem te laat, want in september 1994 laat hij schriftelijk aan de VVAG weten dat hij na de sloop in september 1969 het steentje persoonlijk bij het Bureau Monumentenzorg in de Dirk van Hasseltseeg heeft afgegeven. Hij kreeg er fl. 150.- contant voor.

Kennelijk werd het steentje overgebracht naar de opslagwerf voor bouwfragmenten aan de Wenckebachweg want op een inventarislijst van 1993 komt het als nr. 17 voor. Deze lijsten kloppen echter niet altijd, want volgens beheerder Ben van Leeuwen werd er regelmatig ingebroken en verdwenen er gevelstenen. In De Telegraaf van 13 oktober 2000 stond een artikel met de veelbetekenende kop: ‘Oude gevelstenen blijken roversgoed’.

Niet alleen ‘verdwenen’ er gevelstenen, de beheerder verkocht ze soms ook. Een steen met een vergulde voet uit 1663, in 1964 aan het KOG geschonken, werd verkocht ter inmetseling in de Nieuwe Leliestraat 66. Een steen met een liggende leeuw, afkomstig van de Lastageweg, werd verkocht aan slagerij De Leeuw in de Utrechtsestraat en de steen Het Huis Te Almelo, van Rapenburgerstraat 53, werd in 2004 verkocht aan de beheerder van de Bols-taverne, ter inmetseling op het ‘pleintje’ naast Rozengracht 104.

In oktober 2014 kreeg de VVAG het bericht dat een gevelsteen met drie kronen bij een Amsterdams particulier lag. Hij had het lang geleden (omstreeks 1972) op het Waterlooplein gekocht. Al snel bleek dat het ’t steentje was uit het in 1969 deels afgebroken pand Korte Keizersdwarsstraat 7. In december 2017 werden de drie kronen overgedragen aan de VVAG en Jan Hilbers kon het zwaar beschadigde reliëf restaureren, in kleur zetten en deels vergulden. Toen de VVAG de NV Stadgenoot, beheerder van o.a. Korte Keizersdwarsstraat 7, benaderde met het plan de gevelsteen terug te laten keren naar z’n oude, kadastrale locatie, was het een en ander vlug beklonken. Sinds 21 januari 2019 prijken de drie kroontjes weer op hun oude adres.

Onno Boers,
huisonderzoek Hans Brandenburg

(Uit: Binnenstad 291, jan./feb. 2019)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.