Crowdfunding voor de restauratie van het verdwenen 'NACO-huisje'

Op een van de steigers achter het Centraal Station stond tot 2005 het Nacogebouwtje of 'Minangkabause huis' , een bijzonder houten bouwwerk van Amsterdamse School-architect Guillaume F. la Croix (1877-1923), dat in 1919 werd ontworpen als kantoor en aanlegsteiger voor de voormalige rederij J.G. Koppe's Scheepsagentuur. Sinds 1960 was het in gebruik als kantoor van de scheepvaartafdeling van de NACO, de Noordhollandsche AutoCar Onderneming. Ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan is Stadsherstel een crowdfunding-actie begonnen om dit bijzondere gebouw voor Amsterdam te bewaren.

Het Naco-huisje aan de Zuidelijke IJ-oever op een van de steigers achter het Centraal Station (foto: Bernard Eilers, Fotomuseum Rotterdam)

Het NACO-huisje is gebouwd in de Amsterdamse School-stijl waarbij La Croix zich liet inspireren door buitenlandse technieken zoals de Finse blokhutbouw. Ook staat het huisje wel bekend als het 'Minangkabause huis', omdat de architect zou hebben willen verwijzen naar de architectuur in Nederlands-Indië. Herman Pinkse merkte echter al eerder in Binnenstad op dat het duidelijk verschilde van het Minangkabause huis in Artis (uit 1916) en dat het eerder leek op de bouwkunst van een andere Sumatraanse stam: de Batakkers, die rond het Tobameer wonen. Stadsherstel vergelijkt de bouwwijze nu met die van de Toradja op Sulawesi, het vroegere Celebes. Om gewicht te besparen en geen ruimte op de steiger te verspelen, koos de architect voor een houten gebouw op - voor die tijd moderne, en ook bijzonder vormgegeven - betonnen palen.
In 2004 moest het huisje plaats maken voor de grootscheepse bouwactiviteiten achter het Centraal Station. Het monument werd veiliggesteld door het goed in te pakken, op een ponton te plaatsen en naar Zaandam te verschepen, waar het jarenlang op een industrieterrein stond te verkommeren. Tien jaar geleden is nog even een wild idee geweest om het terug te plaatsen onder een grote glazen stolp, waarin behalve een kaartverkoopkantoor en wachtruimte voor het pontveer ook een grand café ondergebracht moest worden, maar door bezwaren van o.m. onze vereniging is dit niet doorgegaan. Gelukkig heeft Stadsherstel nu het plan opgevat om het gewoon in de oorspronkelijke toestand te herbouwen. De restauratie van het houten pand met prachtige, maar kwetsbare Amsterdamse School-details is kostbaar, maar het huisje is zeker het behouden waard.

Restauratie en terugkeer naar Amsterdam

Om het te behouden werd het Naco-huisje in 2005 weggesleept naar een scheepswerf in Zaandam (foto: Doriann Kransberg, Dienst Infrastructuur)

Vanwege het 60-jarig jubileum hoopt Stadsherstel nu met hulp van donateurs dit unieke monument te herstellen. Na restauratie zal het NACO-huisje weer in al zijn glorie terugkeren naar Amsterdam. De gemeente heeft er plaats voor ingeruimd in haar plannen voor de herinrichting van de IJ-oevers. Dankzij een donatie van de Vrienden van Stadsherstel heeft Stadsherstel het monument kunnen kopen, maar geld voor de restauratie is er nog onvoldoende. Uiteraard investeert Stadsherstel zelf in de restauratie en ook de gemeente zal in de kosten bijdragen, o.m. door zorg te dragen voor de terugkeer van het monument.

Crowdfunding-actie

Om de nog ontbrekende € 100.000 voor de restauratie bij elkaar te krijgen is een crowdfunding- actie gestart. Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft hiervoor het startschot gegeven en doneert de eerste én de laatste € 12.500. Daarnaast wordt een beroep gedaan op particulieren en bedrijven die dit rijksmonument een warm hart toedragen.

Doneren en meer informatie

Kijk op www.mijnstadsherstel.nl of doneer via IBAN NL66INGB0005659267 (rekening Vereniging Vrienden van Stadsherstel). Vermeldt u er dan wel bij dat het om het 'jubileumpand' gaat.
Wilt u op een andere manier bijdragen of heeft u vragen over voordelig schenken i.v.m. de ANBI-status van de Vereniging Vrienden van Stadsherstel, neem dan contact op met Stella van Heezik. Sinds zijn oprichting in 1956 heeft Stadsherstel 600 panden in en om Amsterdan gered.

Juliet Oldenburger

Literatuur:
Radbouw van Beekum, G.F. la Croix, Amsterdamse School architect 1877-1923, Rotterdam (Stichting Bonas) 2008.
Herman Pinkse, Nieuwe functie voor Minangkabause Huis. Ons koloniaal verleden gaat onder de kaasstolp, in: Binnenstad 215 (febr. 2006).

(Uit: Binnenstad 277, juli/augustus/september 2016)