In de rijk geïllustreerde uitgave wordt in
zo'n veertig hoofdstukken de roemruchte
geschiedenis van het wallengebied beschreven
met onder meer verhalen over het
oudste huis, Chic en Sjofel op de Geldersekade,
de Vrome Wallen, de Gevelrijkdom van de
Wallen, het 'Atheneum Illustre', de bakermat
van de Universiteit van Amsterdam, Chinatown
en het laatste Stadspaleis. Kortom dit
boek moet volgens de makers voor eens en altijd
een einde maken aan het eenzijdige imago
van de Wallen waar zoveel meer te vinden is
dan seks, drugs en rock&roll. Het wallengebied
strekt zich immers uit van de Schreierstoren
tot de Munt en wordt aan weerszijden
begrensd door de Geldersekade/Kloveniersburgwal
en de Warmoesstraat/Nes. Wie er
woont of werkt weet uit eigen ervaring dat de
grote drukte en de uitgaansindustrie zich
hoofdzakelijk afspeelt ten noorden van de
Dam- en Hoogstraten, en toch blijkt dat zelfs
zij lang niet alles weten van de plek waar ze
dagelijks doorheen lopen of etsen. Over beroemde
bewoners bijvoorbeeld. Rembrandt
woonde, voordat hij met Saskia van Uylenburg
trouwde, in de Nieuwe Doelenstraat op de
plek waar nu café De Jaren zit, en een meer
eigentijdse kunstenaar als Karel Appel betrok
kort na de Tweede Wereldoorlog een zolderkamer
op Oudezijds Voorburgwal 127. Aletta
Jacobs, fervent voorvechtster van vrouwenrechten
en de eerste afgestudeerde vrouwelijke
arts in Nederland, woonde in haar studietijd
op de Oudezijds Achterburgwal 197, en
Sweelinck, de belangrijkste Nederlandse zeventiende-eeuwse componist uit de overgangstijd
van renaissance- naar barokmuziek,
woonde tot zijn dood in de Koestraat en werd
in de Oude Kerk begraven. Veel en veel later
componeerde Peter Schat, een van de gezichten
van de opstandige jaren 'zestig hier op
Oudezijds Voorburgwal 119, zijn versies van
'vernieuwde klassieke muziek'. En dit is nog
maar een kleine greep uit het totaal van beroemde
bewoners van het wallengebied door
de eeuwen heen.
Uiteraard wordt er ook aandacht besteed
aan dat deel binnen het wallengebied waar
grotendeels de prostitutie en het vermaak
plaats vindt. Want prostitutie hoort evengoed
bij de stad als de draaiorgels en de bruine
kroeg, en dat al sinds eeuwen. Lang voordat
de Pijlsteeg vermaard werd vanwege het daar
gevestigde proeflokaal van Wynand Fockink,
stond deze steeg, die loopt van de Oudezijds
Voorburgwal naar de Dam, al bekend vanwege
zijn kroegen en bordelen. Samen met de Halsteeg,
die in 1863 werd verbreed en vanaf toen
Damstraat werd genoemd, was de Pijlsteeg al
bij keur van 1478 aangewezen als het enige
gebied in de stad waar prostituees mochten
werken. Destijds was dat uitsluitend toegestaan
in bordelen die door dienaren van de schout
werden gedreven. Zo konden 'goede vrouwen
ende maechden' deze twee stegen mijden,
zodat ze niet met het slechte voorbeeld geconfronteerd
hoefden te worden. Dat alleenrecht
van prostitutie werd nog eens bekrachtigd bij
een keur van 1509 waarin werd bepaald dat
vrouwen die zich elders in de stad aanboden,
onder luid tromgeroffel naar de Pijl- of de
Halsteeg moesten worden gebracht. Het fenomeen
van de 'rode ramen' dateert van na
1960, waarbij de erotische bedrijvigheid bestaande
winkels en ambachtelijke bedrijfjes
verdrong.
Maar liefst zeventien auteurs hebben aan dit boek meegewerkt, onder anderen verschillende redactieleden van de buurtkrant d'Oude Binnenstad. De eindredactie was in handen van de bekende socioloog en schrijver Herman Vuijsje, van wie ook het idee kwam om dit boek te maken. Ook Walther Schoonenberg heeft vanuit zijn expertise een hoofdstuk bijgedragen. Buurtfotografe Marian van de Veen maakte in de loop van de bijna veertig jaar dat zij op de Wallen woont heel veel foto's die de verhalen nog meer smoel geven en waaraan je kunt zien wat er veranderd is en wat hetzelfde is gebleven.
Eveline Brilleman
Aan de Amsterdamse Wallen is uitgegeven door
uitgeverij Boom en verkrijgbaar bij de reguliere boekhandel;
€ 29,95.
(Uit: Binnenstad 276, mei/jun. 2016)
Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.
Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.
Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.