Herstel Geldersekade 108

Na de recente afronding van de ingrijpende verbouwing van Geldersekade 108 is een van de laatste bouwvallen op de Geldersekade verdwenen en staat de gevelwand tussen Stormsteeg en Nieuwmarkt er weer gaaf bij. Het betreft een eenvoudig pand met een voorgevel uit 1878 dat, zoals wel vaker voorkomt in de historische binnenstad, echter ouder is dan de gevel op het eerste gezicht doet vermoeden.

Vóór restauratie

Na restauratie

Op historische foto’s is op deze locatie een lager pand te zien, met twee bovenverdiepingen en kap en bekroond door een halsgevel met gebeeldhouwde klauwstukken. De oorspronkelijke zijmuren en balklagen zijn bij de verbouwing in 1878 gehandhaafd, maar de kap werd toen gesloopt en boven de nieuw aangebrachte derde verdieping vervangen door een mansardedak. Bij een tweede verbouwing in 1896 werd de pui wederom naar de smaak van die tijd aangepast, met enkele aan de architectuur van de zeventiende eeuw ontleende consoles en pegels in de houten puibetimmering. De fundering bleek ontoereikend te zijn voor de last van de extra verdieping: de vrijstaande linker bouwmuur, nog op staal gefundeerd, was ernstig verzakt. De voorgevel was om die reden al sinds lange tijd ingepakt. Voorafgaand aan en tijdens de verbouwing zijn in het pand diverse vondsten gedaan. Zo zijn op de begane grond gedecoreerde zeventiende-eeuwse wandtegels en in de balklaag sporen van sleutelstukken en korbelen aangetroffen. Op de eerste verdiepingsvloer is een oude plavuizenvloer op een laag schelpen aangetroffen, waar – om de scheefstand van het pand te corrigeren – een houten vloer op scheggen op gelegd was. De uitvoering van de verbouwing bleek een complexe aangelegenheid te zijn: na het aanbrengen van injectiepalen, vanaf de vooraf verstevigde begane-grondvloer, is op de nieuwe fundering een staalconstructie aangebracht ter ondersteuning van het pand. Daarna is op kelderniveau de linker bouwmuur verwijderd en opnieuw opgemetseld, waarna ook de rest van het pand aangepakt kon worden. Ook de bouwvallige voorgevel is geheel gedemonteerd en opnieuw opgemetseld, waarbij de pui zoveel mogelijk hersteld is naar de toestand van 1896. Wel zijn de penanten vanwege het nieuwe stabiliteitsportaal in de voorgevel breder uitgevoerd dan oorspronkelijk, maar verder zijn vrijwel alle onderdelen van de pui origineel. Eigenaar Ema BV en aannemingsbedrijf N. Jongbloed, die eerder de fraaie winkelpui van Paleisstraat 17 restaureerden, hebben op deze beeldbepalende plek een knap staaltje stadsherstel gerealiseerd.

David Mulder

(Uit: Binnenstad 266, sep./okt. 2014)