VVAB reageert op de concept welstandsnota

Historiserend bouwen en reconstructie in de binnenstad niet op voorhand uitsluiten

Met een zienswijze heeft de VVAB gereageerd op de concept-welstandsnota De Schoonheid van Amsterdam 2013. De nota lag tot 19 november ter visie. De Vereniging heeft haar waardering uitgesproken voor de overzichtelijke wijze waarop de welstandsregels worden gepresenteerd. Voorts zijn enkele suggesties gedaan om het welstandsbeleid en -toezicht te verbeteren. De belangrijkste aanbeveling luidt om historiserend bouwen en reconstructie niet op voorhand uit te sluiten

Volgens de VVAB is er een te grote afstand tussen het welstandsbeleid en de uitvoering daarvan. Te vaak worden bouwplannen goedgekeurd die het beschermd stadsgezicht schade berokkenen en bovendien in strijd zijn met de geest of letter van de welstandsnota. Een recent voorbeeld betreft Rokin-Plaza. De VVAB heeft het gemeentebestuur gevraagd om het werk van de welstandscommissie jaarlijks te evalueren en de Vereniging, die immers het welstandstoezicht nauw volgt, daarbij te betrekken.

De VVAB heeft tevens een lans gebroken voor het niet op voorhand uitsluiten van historiserend bouwen en reconstructie. In de oude welstandsnota werd niet één bepaalde architectuur of vormgeving voorgeschreven of verboden. Nieuwbouw dient alleen aan bepaalde kwaliteitscriteria te voldoen. In de conceptnota is deze benadering voor Amsterdam als geheel nog steeds aanwezig. Zo wordt voor Amsterdam-Noord opgemerkt dat traditionele houtbouw de voorkeur heeft, een aanbeveling tot historiserend bouwen of zelfs tot reconstructie. Voor de historische binnenstad, met name het gebied van het Unesco Werelderfgoed, is er echter een opvallende verschuiving waar te nemen naar een verbod op 'pseudo-historische' reconstructies. Een expliciet verbod op historiserend bouwen en reconstructie hoort volgens de Vereniging niet thuis in de welstandsnota, ook niet voor het gebied van het Unesco-Werelderfgoed. Naar ons oordeel moet uiterst voorzichtig worden omgegaan met reconstructie, maar het gaat te ver deze geheel uit te sluiten. Reconstructie is bijvoorbeeld wenselijk wanneer 'eigentijdse' nieuwbouw een storende onderbreking zou vormen in een aaneengesloten reeks van historische gebouwen die duidelijk een eenheid vormen.

De VVAB mist verder bepaalde bepalingen ten aanzien van de reclame in de openbare ruimte. Ook wordt voorgesteld beter toe te zien op het behoud en herstel van historische of karakteristieke onderpuien.

Walther Schoonenberg

(Uit: Binnenstad 254/255, nov./dec. 2012)