Plaats monumentenzorg onder de burgemeester

Wethouder Gehrels wil van het Bureau Monumenten & Archeologie (BMA) een onderafdeling maken van de Dienst Milieu- en Bouwtoezicht (DMB). Op dit ogenblik valt BMA nog onder de verzameldienst Advies en Beheer (DAB), waar bijvoorbeeld ook parkeerbeheer toe behoort. Door het bureau onder DMB te plaatsen ontstaat echter het gevaar dat BMA geen eigen stem meer kan laten horen, terwijl een betere positionering van het bureau meer in overeenstemming zou zijn met het belang van de monumenten voor onze stad. De Vereniging heeft dan ook een tegenvoorstel gedaan: plaats BMA, net als het Stadsarchief, rechtstreeks onder de burgemeester.

Gebouw De Bazel in de Vijzelstraat waarin zowel het Stadsarchief als het Bureau Monumenten & Archeologie zijn gehuisvest.

Het voorstel om de DAB op te heffen behelst louter het behalen van een financieel gewin op de korte termijn. Het is – na alle aanslagen op het gemeentelijk bureau van de afgelopen jaren – de zoveelste volgende stap op de weg naar de ontmanteling van de hoofdstedelijke monumentenzorg. Volgens ons is het echter een slechte zaak dat er zonder enige inhoudelijke overweging een beslissing wordt genomen over zo’n belangrijk instituut als de gemeentelijke monumentenzorg. Amsterdam is de belangrijkste monumentenstad van Nederland. Bovendien staat de aanwijzing van de Amsterdamse binnenstad op de Unesco-Werelderfgoedlijst op stapel. Monumentenzorg heeft tenslotte bij uitstek betrekking op de lange termijn: het behoud van het erfgoed van vorige generaties in het belang van volgende generaties.
Ook de Ondernemingsraad van de DAB vraagt om het voorstel van de wethouder niet over te nemen. Zij betwijfelt of het beoogde financiële gewin wel zal worden behaald en is van mening dat BMA niet onder de Dienst Milieu- en Bouwtoezicht thuishoort, omdat het bureau geen vergunningen verstrekt. Tevens wijst zij erop dat afwegingen tussen milieuaspecten en monumentenzorg door de politiek dienen te worden gemaakt en niet door de directie van de DMB: “Plaatsing binnen DMB maakt dergelijke afwegingen politiek onzichtbaar”. Ook in onze mening dient BMA een onafhankelijk expertisecentrum te blijven; het bureau mag niet ondersneeuwen in een ambtelijke organisatie met dito hiërarchische lijnen. Door plaatsing onder DMB ontstaat het gevaar dat monumentenbelangen ondergeschikt worden gemaakt aan milieu- en woningweteisen. Uit de praktijk is bekend dat dergelijke belangen kunnen botsen. Afwegingen dienen daarom op een hoger (politiek) niveau te worden gemaakt, wat betekent dat DMB en BMA hiërarchisch op hetzelfde niveau moeten staan, de een dus niet ondergeschikt aan de ander.
Ons voorstel om BMA direct onder de burgemeester te plaatsen betekent overigens niet dat monumentenzorg niet meer onder de wethouder Monumenten valt. Het gaat erom dat de ambtelijke positionering garandeert dat monumentenzorg zonder inmenging van andere gemeentelijke diensten de belangen van de monumenten kan behartigen.

Walther Schoonenberg

(Uit: Binnenstad 226, februari 2008)