Amsterdamse gevelstenen

Gevelsteen met bomende schipper: Bloemstraat 174

Bloemstraat 174, vóór herbouw

Boven de pui van het eenvoudige, waarschijnlijk achttiende-eeuwse tuitgeveltje Bloemstraat 174 zat tot de afbraak een klein gevelsteentje van 40 bij 44 cm met de voorstelling van een bootje dat door een bomende man wordt voortbewogen.

Het reliëf, dik onder een gebarsten groene verflaag waar ook een deel van de gevel mee was besmeurd, stond al lange tijd op het verlanglijstje van op te knappen gevelstenen. In juli 2003 werd de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Gevelstenen op de hoogte gebracht van de plannen van architektenburo Dik Smeding om de totaal verkrotte panden Bloemstraat 164-176 te vervangen door historiserende nieuwbouw met hergebruik van de oude bouwkundige details, dus ook de gevelsteen. Ons aanbod om een restauratieofferte in te dienen werd positief ontvangen en in maart 2006 was de afbraak van het pand zover dat het steentje los kwam en voorlopig opgeslagen werd achter de voordeur van ons secretariaat in de Van Breestraat. In de loop van het najaar van 2007 keerde de gevelsteen weer terug op zijn oude adres in de Bloemstraat. Koos van der Zwaal heeft bij het moeizaam verwijderen van de dikke lagen harde verf op diverse plekken kleursporen aangetroffen aan de hand waarvan hij het reliëf kon polychromeren.

Vóór restauratie	Na restauratie	Het verwijderen van verfresten

Voorstelling

'IN DE STEIGERSCVIT', Langestraat 5	'IN DE SOLDERSCHUYDT', Boomstraat 26

Het voorgestelde bootje is een zogenaamde steigerschuit. De steigerschuitenvoerders waren met de roeischuitenvoerders in een gilde verenigd, het Roei- en steigerschuitenvoerdersgilde. In zijn Stadsbeschrijving zegt Wagenaar over dit gilde: “Tot hetzelfde horen niet alleen zulke gildebroeders, die groote of kleine Roeischuiten hebben, dienende om personen of goederen te vervoeren; maar ook zulke die Steigerschuiten houden, dienende voornaamlijk tot het van of naar boord brengen van koopmansgoederen. Zij worden niet, gelijk den voorgaanden met riemen, maar met haaken en boomen bestuurd, en dragen den naam van Steigerschuiten, omdat zij hunne gewoonlijke legplaats hebben aan steigers, die her en der in de Stad, met name langs de Y-kant gevonden worden.”
Andere gevelstenen met steigerschuiten treffen we nog aan in de gevel van Langestraat 5 met het onderschrift IN DE STEIGERSCVIT, en in Boomstraat 26 met het onderschrift IN DE SOLDERSCHUYDT. Op deze laatste, levendig gehakte steen zijn in de schuit duidelijk de ingepakte goederen en balen te onderscheiden.

Onno Boers

(Uit: Binnenstad 226, februari 2008)