In zijn inleiding legt Onno Boers uit dat tot het einde van de achttiende eeuw huisnummers in
Amsterdam onbekend waren. In koop- en overdrachtsakten werden huizen benoemd naar hun
ligging en naar de gevelstenen in het pand zelf of in de naaste omgeving. Eigenlijk hebben de
stenen de functie van het aanwijzen van bestemmingen nog steeds. Tijdens de beschreven
wandeling valt op aan hoeveel panden huisnummers ontbreken, de gevelstenen kunnen dan
als navigator dienen.
Wat tijdens de wandeling van de 54 beschreven gevelstenen opvalt, is het vakmanschap
waarmee ze zijn gemaakt. Kijk eens naar de Verghulde Wan in de Enge Kerksteeg. De steen
is zo vakkundig gehakt dat kenners van mand-en vlechtwerk moeiteloos de vlechttechniek
kunnen herkennen. De kopermolen hoog in de gevel van Warmoesstraat 5 is ook door zo’n
topbeeldhouwer vervaardigd. De uitvoerige en volgens Onno Boers technisch juiste
afbeelding van de door waterkracht aangedreven koperpletterij is indrukwekkend door de
verfijnde details. Niet alles op de route is natuurlijk even mooi. Op de Oudezijds
Voorburgwal 14 denk je bij het zien van het wapen van Riga, de hoofdstad van Letland: “had
de steen maar de kleuren van het echte wapen zoals Onno Boers die omschrijft”. Bij de zwaar
beschadigde steen in de Lange Niezel en het bijna dichtgesmeerde exemplaar op de Oudezijds
Voorburgwal 158 kan je alleen maar duimen dat iemand het initiatief tot restauratie neemt.
De beschreven wandeling duurt ongeveer anderhalf uur. Dit is geen zuivere looptijd, de tijd
die je moet uittrekken voor het lezen van de informatie is er bij opgeteld. Neem je die tijd
niet, dan mis je informatie waardoor je extra nauwkeurig naar een steen gaat kijken. Bij de
Sint Annenstraat 10 bijvoorbeeld. Toen Jos Otten en de schrijver van het boek deze steen in
1990 schoonmaakten en polychromeerden ontdekten ze zaken die duidelijk maakten dat de
bekende omschrijvingen van de steen niet klopten. Er staat bijvoorbeeld geen kat op die over
katoenen balen heen kijkt en de rollen waren ook geen worsten zoals op de Monumentenlijst
uit 1928 stond. Bij het schoonkrabben van de steen konden Otten en Boers de spekjes aan de
worsten interpreteren als lakenloodjes die gehecht waren aan opgerolde stukken stof. Wat de
beer met halsketting, de bomen en het poortgebouw betekenden is nog steeds onbekend.
Foutloos is het boekje niet. De gevelstenen van Enge Kerksteeg 4 en 2 zijn verwisseld en de
aanduiding Sint Annenstraat 14 moet zijn nummer 16, maar problemen levert dat voor de
wandeling niet op.
Lopen en kijken met dit boekje in de hand is een aangenaam en interessant tijdverdrijf. Zelfs
buurtbewoners zullen geveltekens ontdekken die zij nooit eerder hebben opgemerkt. Mocht u
niet van wandelen houden, ook voor een luie stoel zijn deze geveltekens van Amsterdam
aanbevolen. Een alibi heeft u dan niet nodig.
Frans Heddema
Onno Boers, Geveltekens Amsterdam. Rondom de Oude Kerk, foto’s Pancras van der Vlist, Bekking en Blitz, ISBN 90 6109 5913, € 9.90.
(Uit: Binnenstad 220, februari 2007)
Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.
Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.
Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.