Boekbespreking

Het besproken boek.

De Herengracht – De Amsterdamse grachtengordel in kleur

Er is een nieuwe monumentale uitgave met tekeningen van de Herengracht verschenen, van de hand van Tim Killiam, de tekenaar van het Grachtengidsje uit 1978.

Eigenlijk weten we weinig van Caspar Philips Jacobszoon, de Amsterdammer die geschiedenis heeft geschreven door in 1768 met een groots project te beginnen: het tekenen van alle gevels van de Heren, Keizers- en Brouwersgracht. Het belangrijke werk is in de 20ste eeuw vele malen herdrukt. In 1978 werd naar voorbeeld van Caspar Philips een Grachtengids uitgegeven, een handzame pocket met tekeningen van Tim Killiam en teksten van Hans Tulleners. Tim Killiam is geboren in New York, in 1947. Een zeilreis voerde de Amerikaan in 1974 naar Amsterdam waar de combinatie van huizen en water hem zo aanspraak dat hij besloot er te blijven.

Herengracht 172-168	Herengracht 81-91

Ondanks de snelle veroudering door de voortdurende veranderingen bleef de Grachtengids, ook antiquarisch, uitermate populair, zowel onder makelaars als onder Amsterdam-liefhebbers. Het succes was een aansporing voor Killiam om verder te gaan. In 2000 kwam een groot platenboek en een kleine pocket uit over het Singel (*). Het nadeel was dat de beschrijvingen van de huizen alleen in het kleine boekje stonden en dus moest je beide boeken kopen om de teksten en tekeningen te combineren. In 2001 verscheen een nieuw groot platenboek, over de Herengracht. Teksten en tekeningen zijn nu gecombineerd. Een gedigitaliseerde versie van de oorspronkelijke tekeningen van de Grachtengids uit 1978 vormt de basis van zowel het Singel- als het Herengracht-boek; de tekeningen werden allemaal in de computer ingevoerd en zo nodig bijgewerkt. Details als stoeppalen en gevellantaarns werden toegevoegd. Het leuke van het huidige werk van Killiam is dat de stad als een levend monument wordt uitgebeeld; de huizen worden bewoond, er brandt licht achter de ramen en er zijn zelfs hier en daar gordijnen te bespeuren. De tekeningen zijn ingekleurd door Rolf Unger. Dit zijn duidelijke verschillen met de eenvoudige lijntekeningen van Caspar Philips. Het einde van de moedige en tijdrovende klus, die Killiam en Unger op zich hebben genomen, is nog niet in zicht. Na de Herengracht volgt de Keizersgracht en daarna de Prinsengracht, een gracht die Caspar Philips helaas niet in beeld heeft kunnen brengen. Deze boeken kunnen niet ontbreken in de bibliotheek van elke Amsterdam-liefhebber. Tim Killiam is de Caspar Philips van vandaag.

Walther Schoonenberg

Tim Killiam en Rolf Unger, De Herengracht – De Amsterdamse grachtengordel in kleur, Cityboek Productions, Amsterdam 2001. Prijs: fl. 79,95.

(*) Zie: Geurt Brinkgreve, Het Singel in zwart-wit en in kleur, in: Binnenstad 186, februari 2001

(Uit: Binnenstad 192, februari 2002.)