Amsterdamse gevelstenen

Gekroonde Stenen

D'Oude Gekroonde Beddewinkel 1761

De, ook naar vorm en ornament duidelijk te dateren forse gevelsteen (120 x 50 cm) op z'n oorspronkelijke plek onder het middenvenster van de eerste verdieping van de drie ramen brede gevel, toont ons het vrijwel volledige voorraad-aanbod van een 'beddewinkel'.
Huidenstraat 21

Het oud Nederlandse woord 'bedde' staat voor het huidige begrip 'matras', een bed werd koets of ledikant genoemd. Het was dus geen zaak waar men bedden kon kopen maar terecht kon voor alles wat een bed een bed maakt, matrassen, peluws, oorkussens, dekens en beddenkleden. Getuige de grote, overvolle zak kon men hier ook dons of veren en misschien al kapok verkrijgen.
De tekst op de onderrand is geschilderd en wordt in de oude litteratuur niet genoemd (Suasso, Van Arkel en Weissman, Monumentenlijst 1928) Alings (1949) heeft het over 'De Beddenwinkel'. Op een foto uit 1957 (archief VVAG) valt onder afbladderende verf iets van een tekst te lezen. Kort voor mei 1960 is de steen schoongemaakt en gepolichromeerd en heeft men de tekst weer leesbaar gemaakt.

De Gekroonde Paw

Hoewel slechts van een klein kroontje voorzien, staat hij er toch trots bij, deze pauw in de Verversstraat 23.
Verversstraat 23

Het straatje, een verbinding tussen Staalstraat en Raamgracht, parallel aan Groenburgwal en Zwanenburgwal werd omstreeks 1593 gerooid op het oostelijke van twee eilenden waar voor die tijd de lakenramen stonden. (zie de houtsnedekaart uit 1544 van Cornelis Antonisz) Alle nieuw op te richten ververijen moesten zich hier vestigen. Deze verplichting is op te vatten als een vroege milieumaatregel want de overheid hield rekening met de 'besmetting door de vergiften en bijtende stoffen die in ververijen werden gebruikt waardoor niet alleenlijk de gebuijren, maar ook de gemene burgerij lichtelijk eenige letsel aan hare gesontheijt souden komen te leiden'. (Wagenaar I, pagina 405)
De Steen DEGEKOONDE PAW kan het merk geweest zijn van een verver of een handelaar in geverfde stoffen; zo briljant als de kleuren van de pronkende pauw, zo prachtig zijn de kleuren van mijn stoffen. Het kroontje geeft nog een extra accent.

De 2 Gecroonde Konynen

In 1958 werd dit steentje teruggeplaatst in het nieuwe pand dat het totaal vervallen Sint Pieterspoort 23 verving.
Sint Pieterspoort 23

Alings (Ons Amsterdam, 11e jg, 1959, pag. 51) vermeldt dat volgens het kohier van 1585, hier op de toenmalige Wortelmarkt, Claes Cornelisz, konijnman, woonachtig was. De steen met de twee konijntjes is midden 17de eeuws (1654) maar tot 1644 was in deze buurt nog de groentenmarkt gevestigd waar volgens Brederode ook konijnen te koop waren en ander kleinvee verhandeld werd. De groentemarkt werd verplaatst maar de handel in kleinvee bleef want het huidige Nespleintje was in de 17de en 18de eeuw het centrum van de vleeshandel. Twee kapellen van voormalige kloosters waren in gebruik als vleeshallen. De bijzonder mooie gevelsteen DIE VINDERSKAMER 1614 aan het Nesplein verwijst nog naar de vergaderkamer van de Vinders, de keurmeesters, welke op de eerste verdieping van de St Pietershal gevestigd was.
De veronderstelling van Alings dat het gevelsteentje de zaak van een konijnenkoopman sierde zal dus wel kloppen.

Onno Boers

(Uit: Binnenstad 184, september 2000)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.