Bewoners Palmgracht
vóór hergraven van gracht

Op een commissievergadering opperde mevrouw Ter Horst, wethouder van openbare ruimte en monumentenzorg, ooit dat de Palmgracht zou moeten worden hergraven, maar tot concrete plannen is het niet gekomen. Op initiatief van onze vereniging heeft op enkele dagen begin juli een handtekeningenactie plaatsgevonden onder de bewoners van de Palmgracht. Deze actie bracht 93 handtekeningen op vóór het weer opengraven van de Palmgracht. Op woensdag 5 juli, 's ochtends om 9 uur, werden de handtekeningen aangeboden aan de wethouder.

Palmgracht circa 1890

Jos Otten sprak bij deze gelegenheid enkele woorden:

Bewoners van de Palmgracht zijn u erkentelijk voor de bereidheid om, op weg naar het stadhuis, hier even te stoppen. Wij bieden u het resultaat aan van een opiniepeiling die uitwees dat meer dan de helft van deze bewoners voorstander is van de gedachte om de Palmgracht weer open te graven. Wij zien dat als een onderdeel van het door u gevoerde beleid voor herstel van de openbare ruimte. Die openbare ruimte, van de nu door de Monumentenwet beschermde binnenstad, wordt bepaald door het netwerk van waterwegen. Sinds anderhalve eeuw is er met dat netwerk gerommeld. (...) Wanneer u er in slaagt de instemming van de gemeenteraad te krijgen met een voorstel om de Palmgracht weer te herstellen als een maas van het netwerk van waterwegen, dan zal het jaar 2000 in de geschiedenis van Amsterdam een betekenis krijgen van dezelfde strekking als het jaartal 1900. Toen ging het over de Reguliersgracht. Dat was het begin van een nieuwe manier van de denken over de stad. (...)

Jos Otten, bewoner van de Palmgracht, biedt de wethouder het resultaat aan van de opiniepeiling onder bewoners van de Palmgracht

Na de overhandiging van de handtekeningen deed de wethouder de toezegging het plan om de Palmgracht weer open te graven, op alle voor- en nadelen te onderzoeken.

De problematiek van het weer opengraven van de vele gedempte grachten van de Amsterdamse binnenstad werd vorig jaar weer actueel toen een voorstel om het water op het gedempte deel van het Rokin terug te brengen, het net niet haalde. De gemeenteraad gaf de voorkeur aan een plein met bomen ⁽¹⁾. In april dit jaar heeft de gemeente een enquete laten doen onder de Amsterdamse bevolking, waaruit bleek dat meer dan 60 procent van de Amsterdammers het een goed idee vindt om waar mogelijk de grachten te hergraven; in de binnenstad zelfs 69 % ⁽²⁾. Er is dus veel animo voor. Een stadsdeel dat veel water is kwijtgeraakt, is de Jordaan: zes van haar elf grachten zijn gedempt. Achtereenvolgens waren dat de Goudsbloemgracht (Willemsstraat) in 1857, de Anjeliersgracht (Westerstraat) in 1860, de Rozengracht in 1889, de Elandsgracht in 1891 en tenslotte de Palmgracht en de Lindengracht in 1895. In een raadsnotitie van D66 ⁽³⁾ wordt gepleit voor het in oude luister herstellen van de Palmgracht, Lindengracht, Westerstraat en Elandsgracht. In de negentiende en twintigste eeuw zijn in Amsterdam zeventig grachten geheel of gedeeltelijk gedempt ⁽⁴⁾. De kwaliteit van de openbare ruimte en het historisch aanzicht van de binnenstad zal sterk verbeteren wanneer het water op diverse plaatsen kan terugkeren. De tijd is rijp om te beginnen op de Palmgracht.

Walther Schoonenberg

Voetnoten:
⁽¹⁾ Zie: Walther Schoonenberg, Het water terug in het Rokin? - De Raad laat een historische kans liggen, in: Binnenstad 177 (juli 1999), p. 71-72.
⁽²⁾ Omnibus 50, Vragen van de raadsfracties, D66, het Amsterdamse Bureau voor Onderzoek en Statistiek (O&S), april 2000.
⁽³⁾ Guido Frankfurther, Een voorstel voor het hergraven van gedempte grachten, juli 2000.
⁽⁴⁾ Een lijst van alle sinds de 19de eeuw gedempte grachten is gepubliceerd in: Amsterdam Waterstad, in: Binnenstad 181 (maart/april 2000), p. 26.

(Uit: Binnenstad 183, juli 2000)