De APA-brief

Met deze geheimzinnige titel wordt een brief van 14 mei 1991 bedoeld van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg (RDMZ) namens de minister WVC over de toepassing van de artikelen 11 en 16 van de Monumentenwet.

Artikel 11 stelt dat een vergunning om een beschermd monument te wijzigen wordt verleend of geweigerd door Burgemeester en Wethouders. Artikel 16 bepaalt dat de aanvraag eerst naar de RDMZ moet worden gezonden voor advies. Na ontvangst van dat schriftelijke advies beslissen Burgemeester en Wethouders. Binnen zes maanden moet de aanvrager weten, of de vergunning al dan niet wordt verleend. Dat kan voor de aanvrager een vervelende vertraging van zijn plannen opleveren. Bovendien is duidelijk dat de beslissingsbevoegdheid van gemeentebesturen beperkt wordt door het verplichte advies van de RDMZ, want het moet al over zwaarwegende zaken gaan, wil de gemeente zo’n advies naast zich neerleggen. Om te voorkomen dat de Monumentenwet- 1988 onhanteerbaar zou worden onder de stortvloed van adviesaanvragen over wijzigingen van ondergeschikt belang, heeft de RDMZ namens de minister in de bewuste brief wijzigingen, die het beschermde monument niet in zijn wezen aantasten, ook wat zijn aanblik betreft, van de adviesverplichting vrijgesteld.
De nieuwsbrief van de RDMZ verwijst hierbij naar een principiële uitspraak van de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State van 26 oktober 1995. Het ging om het aanbrengen van een balkon aan de achtergevel van een beschermd monument, waarvoor de gemeente, wel in overleg met, maar zonder formele adviesaanvraag aan de RDMZ toestemming had verleend. Daartegen had een derde, waarschijnlijk een buurman, bezwaar gemaakt. Dat bezwaar was gegrond volgens de Raad van State. De APA-brief noemt expliciet om welke categorieën wijzigingen de vrijstelling van de adviesverplichting het gaat. Dat zijn winkelpuien, binnenmuren en andere zaken die minder dan 50 jaar oud zijn. De achtergevel van het beschermde monument hoort daar niet bij, de verleende vergunning werd vernietigd.
De Raad van State heeft een duidelijke lijn getrokken. De APA-brief dient niet elastisch, maar strikt te worden geïnterpreteerd.

Geurt Brinkgreve

(Uit: Binnenstad 180, januari 2000)