Premieprent

De Verenigde Staten van Amsterdam

Dit jaar ging de opdracht om een prent van Amsterdam te maken naar de graficus Tom de Laat, onder verzamelaars bekend om zijn geestige, soms satirische etsen in de vorm van series postzegels.

De opdracht laat de kunstenaar vrijheid in de keuze van zijn onderwerp of motief, en van zijn techniek. Het kan een ets zijn, een litho of houtsnede, in zwart-wit of in kleur. De enige richtlijn is: het moet herkenbaar met Amsterdam te maken hebben. Het vorige jaar koos Charles Donker een stuk muur als motief, de achtergevel van de R.K. Begijnhofkerk aan de Nieuwezijds Voorburgwal. Wie de gevoelig geëtste prent met aandacht bekijkt, verbaast, zich hoeveel nuances er te beleven zijn in een oud stuk metselwerk, boomstammen en een paar ramen.

Tom de Laat heeft een heel andere invalshoek: het zijn variaties op de uitdrukking: "de staat van", een taalkundig thema als uitgangspunt in plaats van de visuele observatie. Dan zien we een fietswrak aan een brugleuning voor de staat van dienst, een dicht­ getimmerd raam voor de staat van onderhoud, een rel van krakers of voetbalsupporters voor de staat van beleg, de opluchting van een voetganger in hoge nood bij het zien van een 'krul' als de staat van genade, de onderhandeling tussen een jongeman en een prostituée voor de staat van opwinding, en, als klap op de vuurpijl, een fragment van het wanstaltige straatmeubilair aan de "rode loper" Damrak­ Rokin voor de staat van verval. Waardering voor de spitse vondsten, waarmee de uiteenlopende betekenissen of toepassingen van de woorden "de staat van" in zeer herkenbare Amsterdamse situaties werden uitgebeeld in, bij wijze van spreken, een toegevoegde waarde aan de grafische kwaliteit van deze zes trefzeker gecomponeerde etsen.

In december zal de complete serie van 18 prenten die sinds 1978 in opdracht van onze vereniging werden gemaakt, geëxposeerd worden in de Galerie Petit, Nieuwezijds Voorburgwal 270. De tentoonstelling wordt geopend op zondagmiddag 30 november, maar onze leden zijn op de voorafgaande zaterdagmiddag al welkom.

(Uit: Binnenstad 166/167, november 1997)