De Kolk

Niet alleen de Vrienden van de Binnenstad, maar in totaal 28 personen en instanties hebben bezwaar aangetekend tegen de bouwplannen van de ABN AMRO voor het gebied aan Nieuwendijk, Nieuwezijds Kolk, Nieuwezijds Voorburgwal en Nieuwe Nieuwstraat.

Ondanks al het nieuwe in de straatnamen betreft het hier een van de oudste stukjes bebouwing in de binnenstad. Het Gemeentelijk Bureau voor de Monumentenzorg en de Monumentencommissie hebben samen een duidelijk - helder heet dat in het jargon - advies uitgebracht.
"Het plan-De Kolk tast het stedelijke weefsel in het plangebied wezenlijk aan. De tweelaags onder grondse parkeergarage en de massale bebouwing met hoofdzakelijk winkel- en hotelfuncties doen geen recht aan de oorspronkelijke en uit cultuurhistorisch oogpunt belangrijke stedebouwkundige structuur. Op deze gronden is het plan onaanvaardbaar".

Wat betreft het principiële punt van het afvoeren van monumenten zeggen het Bureau en de Commissie dat het afvoeren van vier van de rijksmonumenten (Nieuwezijds Kolk 1 9, Dirk van Hasseltssteeg 10, 143 en 29) ongewenst is. De voorgenomen, zeer ernstige aantasting van Nieuwezijds Kolk 11 (sloop van het achterhuis) is absoluut onaanvaardbaar. Vastgehouden dient te worden aan de herbouwafspraak met betrekking tot Nieuwezijds Kolk 21 (gevel Prins Hendrikkade 37-38) en het gedemonteerde pand Dirk van Hasseltssteeg 14.

De gevel van de Prins Hendrikkade is gesloopt in verband met de uitbreiding van het Victoria Hotel onder de uitdrukkelijke afspraak dat herbouw zou plaatsvinden aan de Kolk.
Bovendien wordt nog opgemerkt dat waardevolle niet-monumenten in de plannen zo mogelijk dienen te worden opgenomen. In het plangebied zijn vele van deze panden aanwezig.
Bij navraag bleek dat de omvangrijke parkeergarage van 400 auto's niet noodzakelijk uit het bouwplan voortkwam. De ABN-AMRO kon best met een garage van 200 plaatsen uit de voeten. De 400 plaatsen waren een gevolg van het convenant (moeilijk woord voor afspraak), dat de Gemeente met het binnenstadsbedrijfsleven heeft gesloten. Als de parkeergarage geheel zou vervallen, zou de ABN-AMRO afhaken.
Er zijn bij de Dienst Ruimtelijke Ordening twee scholen. Eén school beweert dat omdat de parkeergarage ondergronds is er geen wijziging van het bestemmingsplan nodig is; onder de grond geldt geen bestemmingsplan. Een tweede school is van mening dat wijziging wel degelijk moet plaatsvinden.
Een tweede probleem vormen nog de kosten, verbonden aan het afvoeren en verwerken van de ongetwijfeld vervuilde grond. Zijn die kosten voor rekening van de Gemeente of komen die geheel ten laste van het project?
Voor de kosten van de parkeergarage zou in ieder geval geen geld van de Gemeente beschikbaar zijn. De bezwaren van het Bureau Monumentenzorg, de Monumentencommissie, het Welstandstoezicht, de Amsterdamse Raad voor de Monumentenzorg en de andere bezwaarden worden gedeeld door in ieder geval de twee meest betrokken wethouders.

Het plan van ABN-AMRO Projectontwikkeling van de samenwerkende architectenbureaus Van Berkel & Bos en De Klerk zal op belangrijke punten moeten worden aangepast. De monumenten zullen op hun plaats moeten blijven, want ook de oorspronkelijke plaats van een monument is van groot cultuurhistorisch en stedebouwkundig belang.

Frans Amende

(Uit: Binnenstad 138, februari 1993)