Brand Ronde Lutherse Kerk

Het was niet de eerste maar hopelijk wel de laatste keer dat vuur de Ronde Lutherse heeft geteisterd. Op 3 februari 1993 vernielde een felle uitslaande brand het torentje dat als lantaarn de koepel bekroont. De waterschade is aanzienlijk, vooral aan het beroemde orgel dat daar in 1830 werd geplaatst door de Utrechtse orgel bouwer Jonathan Bätz.

Dat gebeurde acht jaar na de vorige brand die was veroorzaakt door onvoorzichtigheid van loodgieters. Toen brandde het gebouw zo grondig uit dat alleen de ringmuur bleef staan. "Deeze Kerk is een Meesterstuk der Bouwkunde vervaardigd naar de schetze van den bouwkundigen Dortsman en in gedaante de ronde Kerk te Rome evenaarende". Welke ronde kerk in Rome daar mee bedoeld wordt is onduidelijk want Rome staat nog steeds vol kerkkoepels, gewoonlijk met uitbundig stucwerk en fresco's, terwijl onze Ronde Lutherse gekenmerkt wordt door haar sobere en statige monumentaliteit. De koepel van Dortsman had gewelfribben die aan de bovenzijde werden opgevangen door de voet van een beglaasde lantaarn. De architecten Suys en De Greef die na de brand van 1822 met de herbouw waren belast, wijzigden de vorm enigszins. De lantaarn werd iets hoger, de ruimte van binnen wat lager door het aanbrengen van een binnenkoepel van hout en stucwerk in cassettenvorm. De buitenzijde van de koepel werd opnieuw met platen koper afgedekt, die na een paar jaren regen groen worden. Die dakbedekking is in 1950 nog eens vernieuwd. Toen was de Ronde Lutherse al zo'n 15 jaar als kerk buiten gebruik gesteld. Wel werden er concerten gegeven, onder meer de beroemde Matthaeuspassion uitvoeringen door Bertus van Lier. Daar kwam een eind aan toen het gebouw werd verhuurd aan een groothandel in tenten en andere kampeerartikelen. Het gebouw was er slecht aan toe, door lekkage was de houten koepelconstructie ernstig aangetast. Een grondige restauratie in de jaren zeventig maakte de Ronde Lutherse bouw kundig weer gezond, maar de volgende huurder, het Sonesta Hotel, stoffeerde het interieur met gordijnen en een vloerbedekking die sommige bezoekers deden terugverlangen naar de soberheid van weleer. Hoe dat ook zij, de Ronde Lutherse kreeg weer een functie in het leven van de stad als zaal voor concerten en vergaderingen en dat geeft vertrouwen dat de schade van de brand spoedig zal worden hersteld.

(Uit: Binnenstad 138, februari 1993)