Agenda

Maandag 23 september. VVAB-borrel

Op de VVAB-borrels - meestal op de derde maandag in de maand - worden actuele onderwerpen besproken en kunt u kennismaken met bestuurs- en verenigingsleden. De borrels beginnen met een korte inleiding of presentatie. Op de borrel kunt u overigens zelf een onderwerp naar uw keuze agenderen. Als u dat wilt doen, stuur dan a.u.b. een email aan het secretariaat en dan bekijken wij of het onderwerp op korte termijn behandeld kan worden.

De volgende VVAB-borrel vindt plaats op maandag 23 september, om 17.30 uur in de Tuinzaal van de Keizersgrachtkerk, Keizersgracht 566 (ingang rechts).

Op deze borrel zal bestuurslid Dingeman Coumou de leden informeren over de acties voor het behoud en het herstel van de leefbaarheid in de binnenstad. Zie ook het bericht College moet zich houden aan de Verordening Toerisme in Balans.

U hoeft zich voor deze activiteit niet in te schrijven.

Zaterdag 14 en zondag 15 september. Open Monumentendagen

Op zaterdag 14 en zondag 15 september vinden weer de jaarlijkse Open Monumentendagen plaats! Ook dit jaar zal de VVAB aanwezig zijn met een informatiestand, deze keer in het Huis van Brienen, Herengracht 284. Op de stand zal informatie over de VVAB worden gegeven aan bezoekers en kunnen zij zich inschrijven als lid van de VVAB.

Dat is alleen mogelijk als er leden zijn die bereid zijn ons hierbij te helpen. Daarom bij deze een verzoek om aan het secretariaat door te geven dat u een paar uur beschikbaar bent. [Contact]

Excursies en lezingen

Zaterdag 21 september. Adriaan Koerbagh: Het noodlot van een ketter

Binnenplaats van het Tucht- of Rasphuis aan de Heiligeweg, Hieronymus Sweerts, 2de helft 17de eeuw (Stadsarchief Amsterdam)

Op 27 juli 1668 hoorde Adriaan Koerbagh (1633-1669) in de martelkamer van het Amsterdamse stadhuis dat zijn tong moest worden doorboord en zijn rechterduim zou worden afgehakt. Zijn boeken zouden worden verbrand, zijn goederen in beslag genomen en hij zou voor dertig jaar in het Rasphuis worden opgesloten. Hij had zich schuldig gemaakt aan het schrijven van twee uiterst controversiele werken: Een Bloemhof van Allerley Lieflykheyd en Een Ligt Schijnende in Duystere Plaatsen. Boeken waarin hij zich liet kennen als een man met een scherpe pen, die er niet voor terugdeinsde om openlijk de dogma's van de publieke gereformeerde kerk in twijfel te trekken en te bespotten. Koerbagh heeft het in het rasphuis niet lang volgehouden. Op 15 oktober 1669 was er in Amsterdam in de buurt van de Oude Nieuwstraat 6 geen doorkomen meer aan; het stond zwart van de mensen die reikhalzend een glimp trachtten op te vangen van de uitvaart van Adriaan Koerbagh. Nadat de lijkkist door een opeengepakte menigte heen het Rasphuis was uitgedragen, daalde er een pikzwarte kip op neer. De boodschap was duidelijk: de kip kwam in opdracht van de duivel de inktzwarte ziel van de overleden ketter opeisen. Wie was deze vooruitstrevende zeventiende-eeuwse arts, jurist en filosoof?
Het antwoord op die vraag staat centraal in de lezing die zal worden gehouden door Bart Leeuwenburgh, die in 2012 een biografie van Adriaan Koerbagh publiceerde, Het Noodlot van een Ketter. Leeuwenburgh is als universitair docent verbonden aan de faculteit filosofie van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Plaats/tijd: Zaterdag 21 september, Keizersgrachtkerk, Keizersgracht 566, 11.00 uur, inloop 10.30 uur. Prijs 10,- euro voor leden, 15,- voor niet-leden.

Zaterdag 19 oktober. De blokkade van het IJ

In september 1573 vaart admiraal Bossu met zijn vloot door de scheepsblokkade van het IJ richting de Zuiderzee om daar de strijd met de Geuzen aan te gaan. Schilderij Arnold de Lange 2022 (bron: RCE)

Aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) was Amsterdam nog Spaansgezind. De Watergeuzen wilden de stad afsnijden van haar belangrijkste levensader: het IJ en de Zuiderzee. Uit kronieken blijkt dat in 1572 scheepswrakken en andere obstakels zijn afgezonken in het smalste stuk van het IJ: tussen Schellingwoude en de Diemerdijk. De eerste blokkade was geen succes. In april 1573 wordt opnieuw melding gemaakt van het afzinken van (16) scheepswrakken. De effecten van de afsluiting van de Zuiderzee moeten groot zijn geweest. Amsterdam was volledig maritiem georiënteerd en de economie stagneerde dan ook. In september 1573 slaagt de Spaanse Admiraal Bossu erin met een vloot van circa 30 schepen door de blokkade heen te varen, waarna in oktober 1573 bij Enkhuizen de Slag op de Zuiderzee plaatsvindt. Het gaat om een belangrijk moment uit de Tachtigjarige Oorlog waarvan mogelijk tastbare resten in de bodem van het IJ verborgen liggen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam hebben een innovatief onderzoeksproject gestart. Het detecteren van scheepswrakken in de slibbodem wordt door nieuwe technieken steeds beter mogelijk.
Dr. W.B. (Wouter) Waldus is als maritiem archeoloog betrokken bij dit onderzoek. Waldus heeft zijn sporen verdiend in de maritieme archeologie en promoveerde in 2021 op het onderwerp 'De Zuiderzee als transportlandschap, archeologie van de turfvaart 1550 -1700'. Sinds februari 2022 is Waldus als senior onderzoeker verbonden aan de RCE.
Plaats/tijd: Zaterdag 19 oktober, ARCAM, Prins Hendrikkade 600, 11.00 uur, inloop 10.30 uur. Prijs 10,- euro voor leden, 15,- voor niet-leden.