Vereniging wil geen gras op Rembrandtplein

Rembrandt stond oorspronkelijk aan een zijkant van het plein op een stenen vloer (foto Stadsarchief)

De vereniging heeft zich in een inspraakreactie uitgesproken tegen het herinrichtingsplan van het stadsdeel voor het Rembrandtplein. Alhoewel de bedoelingen van het stadsdeel goed zijn, gaat het plan niet ver genoeg. De vereniging heeft vooral bezwaar tegen de keuze voor gras op het plein

Het is verheugend dat het stadsdeel Amsterdam-Centrum het Rembrandtplein wil opschonen van overbodig straatmeubilair en er weer een ruim en bruikbaar plein van wil maken. De Amsterdamse binnenstad heeft relatief weinig pleinen. Een groot en ruim plein waar mensen kunnen verblijven en bepaalde evenementen kunnen plaatsvinden, is dus hard nodig in de binnenstad. Al in 1999 heeft de vereniging gepleit voor stedelijk plein met allure, een horecaplein waar het ook goed toeven is voor de bewoners van de binnenstad. Het stadsdeel heeft thans een herinrichtingsplan voor het Rembrandtplein gemaakt dat van aanzienlijk minder ambitie getuigd dan de gemeente dat deed in 1999. Toen werden er onder verantwoordelijkheid van de toenmalige wethouder Guusje ter Horst plannen gemaakt voor een stedelijk plein met allure. De vereniging sprak zich toen uit voor 'variant 3', het in opdracht van deze wethouder gemaakte herinrichtingsplan van stedelijk ontwerper Simon Sprietsma dat als uitgangspunt had het herstel van het ruimtelijk beeld van een stedelijk plein, een verblijfsplein.

De Boterwaag op het Rembrandtplein (foto Stadsarchief)	De open ruimte na sloop van de Boterwaag (foto Stadsarchief)

Het Rembrandtplein heette oorspronkelijk de Botermarkt en was een markt- en tevens wagenplein gedomineerd door de Regulierspoort die na de stadsuitlegging van 1663 werd omgebouwd tot waag. Met de demping van een deel van de Reguliersgracht ontstond het Thorbeckeplein. In 1852 kwam het beeld van Rembrandt op zijn eerste plaats te staan: aan de zijkant van het plein voor de ingang van de Reguliersdwarsstraat in de zichtas van de Reguliersgracht (op dezelfde as waarop ook het beeld van Thorbecke staat). Het beeld van Rembrandt stond oorspronkelijk op een fraaie stenen bestrating met een hekje eromheen, op vergelijkbare wijze als het beeld van Thorbecke. In 1876 werd de Botermarkt omgedoopt tot Rembrandtplein. De vorm van het huidige plein ontstond eind negentiende eeuw door de sloop van de Boterwaag, de verplaatsing van Rembrandt naar het midden van het plein en de aanleg van het plantsoen. Daardoor begon een proces van dichtslibben. Een openbaar toilet en een kiosk groeiden in de loop van de jaren uit tot rommelige bebouwing middenop het plein. Onzes inziens dient dit proces van dichtslibben te worden teruggedraaid.

Het bebouwen van een deel van het plein door een paviljoen met politiepost, openbaar toilet en toeristeninformatie acht de vereniging een slecht idee. Deze functies dienen inpandig in de pleinbebouwing te worden ondergebracht of ondergronds (vergelijk het ondergrondse toilet van Trafalgar Square in Londen). Bebouwing op het plein reduceert de bruikbare openbare ruimte van het plein en tast het ruimtelijk beeld van het plein aan. Ook de keuze voor gras met naast het beeld van Rembrandt een zogenaamde 'watersculptuur' is niet in overeenstemming met het beleid ten aanzien van de openbare ruimte die je in onze monumentenstad zou mogen verwachten. De uitgangspunten van het stedelijk beleid, dat door wethouder Guusje ter Horst in 1996 werd geïntroduceerd “Ruimte voor Kwaliteit” en “Schoon, mooi en leeg” zijn door de gemeenteraad vastgesteld en hebben alom waardering gekregen. Het heeft goed ingerichte pleinen als de Dam en het Spui opgeleverd, met duurzame materialen als hardsteen en baksteen die traditioneel bij Amsterdam horen.

'Variant 3' van Simon Sprietsma gemaakt in 1999.	Het huidige herinrichtingsplan.

Met het huidige plan wordt een poging gedaan om het volkomen dichtgeslibte plein op te schonen, maar is geen consequent plan omdat er teveel stroken, bestratingsmaterialen, meubilair en zelfs bebouwing zijn ingetekend. Er is een groot en inhoudelijk verschil tussen 'variant 3' uit 1999 en het huidige grasvoorstel. Het huidige plan maakt de ruimte kleiner. Op het plein wordt een gebied afgebakend door gras, vervolgens daarbinnen weer een plein gemaakt. Er worden teveel wensen samengeperst en te weinig ruimte gecreëerd, waardoor het plein stedelijke allure inboet. Het ontwerp heeft niet de uitstraling die een vernieuwd Rembrandtplein voor de stad zou kunnen hebben.
Het optellen van verschillende wensen en belangen leidt niet tot stedelijke kwaliteit. Vanuit de visie “Ruimte voor Kwaliteit” kan er een schoon mooi en leeg plein, met de noodzakelijke functies inpandig in de pleinwanden worden gerealiseerd, waarop grootstedelijke evenementen georganiseerd kunnen worden.

Meer lezen:
[ Inspraakreactie]

(WS, 28/4/2008)