Plaats monumentenzorg onder de burgemeester

Wethouder Gehrels wil van het Bureau Monumenten & Archeologie (BMA) een onderafdeling maken van de Dienst Milieu en Bouwtoezicht (DMB). Op dit ogenblik valt BMA nog onder de verzameldienst Advies en Beheer (DAB), waar BMA geen last van heeft. Onder DMB dreigt echter het risico dat zij niet meer haar eigen geluid kan laten horen. De vereniging heeft hiertegen ernstige bezwaren. Het zou de hoofdstedelijke monumentenzorg marginaliseren, terwijl juist een betere positionering van het Bureau meer in overeenstemming zou zijn met het belang van de monumenten voor de stad Amsterdam. De vereniging heeft een tegenvoorstel gedaan: plaats BMA rechtstreeks onder de burgemeester, zoals ook het geval is bij het Stadsarchief.

Gebouw De Bazel in de Vijzelstraat waarin zowel het Stadsarchief als het Bureau Monumenten & Archeologie zijn gehuisvest.

Hier volgt de inspraak van Walther Schoonenberg in de Commissie Kunst en Cultuur, Sport en Bedrijven van wethouder Gehrels op donderdag 13 december 2007:

Bij bestudering van de stukken over het voorstel van de wethouder Gehrels de DAB op te heffen viel het ons op dat er slechts financiële argumenten worden genoemd, waarom BMA beter zou kunnen functioneren onder DMB. Het is ons inziens een slechte zaak dat er zonder enige inhoudelijke overweging wordt beslist over zo'n belangrijk instituut als de gemeentelijke monumentenzorg. Amsterdam is de belangrijke monumentenstad van Nederland. De aanwijzing van de Amsterdamse binnenstad op de Unesco-Werelderfgoedlijst is in voorbereiding. Zou er niet beter nagedacht moeten worden over de vraag onder welke organisatorische randvoorwaarden de hoofdstedelijke monumentenzorg optimaal kan functioneren?
In de brief waarin de Ondernemingsraad van de DAB vraagt het voorstel niet over te nemen, staan de inhoudelijke tegenargumenten dat BMA geen vergunningen verstrekt én dat afwegingen tussen milieuaspecten en monumentenzorg door de politiek dienen te worden gemaakt en niet door de directeur van DMB: “Plaatsing binnen DMB maakt dergelijke afwegingen politiek onzichtbaar”. Wij zijn het daar mee eens.
In onze mening dient BMA een onafhankelijk expertisecentrum te zijn. Het Bureau mag niet ondersneeuwen in een ambtelijke organisatie met dito hiërarchische lijnen. Plaatsing onder DMB is verkeerd omdat in dat geval monumentenbelangen ondergeschikt worden gemaakt aan Milieu en Bouwtoezicht. In de praktijk weten we dat die belangen kunnen botsen. Een afweging tussen die belangen dient daarom op een hoger (politiek) niveau te worden gemaakt. Dat betekent dat DMB en BMA hiërarchisch op hetzelfde niveau moeten staan, de één dus niet ondergeschikt aan de ander.
Het voorstel behelst het behalen van een korte termijn financieel gewin. Of dat het geval is, valt overigens nog maar te bezien valt (zie de OR-brief). Monumentenzorg heeft betrekking op lange termijn belangen als behoud van het erfgoed van vorige generaties in het belang van volgende generaties. Dat mag nooit de speelbal zijn van budgettaire overwegingen. De waan van de dag is levensgevaarlijk. Daarom hebben we een sterk en onafhankelijk BMA nodig waar mensen werken die ook in de internationale wereld van de monumentenzorg gezag hebben, zodat de Unesco er op kan vertrouwen dat er in Amsterdam goed met het Werelderfgoed wordt omgegaan. BMA heeft een eigen verantwoordelijkheid, namelijk opkomen voor de monumenten. Het huidige voorstel is in onze mening - na alle aanslagen van de afgelopen jaren - de volgende stap op de weg naar de ontmanteling van de hoofdstedelijke monumentenzorg. Het betekent de stille dood van de hoofdstedelijke monumentenzorg.
De VVAB heeft een alternatief voorstel voor de positionering van BMA. Wij pleiten voor de plaatsing van BMA direct onder de Burgemeester, zoals ook het geval is bij het Stadsarchief. Dat is meer in overeenstemming met het relatieve belang van de monumenten voor onze stad. Ons voorstel betekent niet dat monumentenzorg niet meer valt onder de wethouder monumenten. Het gaat ons er om dat de ambtelijke positionering garandeert dat monumentenzorg zonder inmenging van andere gemeentelijke diensten de belangen van de monumenten kan behartigen. De afweging tussen belangen ligt dan op het niveau waar het thuishoort: bij de politiek.

(WS, 15/12/2007)