Vervangingsuitbreidingen Keizersgracht en Prinsengracht

Uitbreiding wonen op het water dreigt

Na de kwestie-Lieve is er een nieuwe rel op de Amsterdamse grachten. De gemeente geeft vergunningen af voor vervangingen van woonboten, waardoor openbare ruimte verloren gaat, terwijl een integrale belangenafweging nooit heeft plaatsgevonden. Op de Keizersgracht t/o 63 en op de Prinsengracht t/o 151 worden woonboten vervangen van 14 resp. 13 m door boten van 21 resp. 25 m. De openbare ruimte, die daarmee geprivatiseerd wordt, bedraagt 30 resp. 72 m2.
Een nieuwe woonboot tegenover Prinsengracht 151, goedgekeurd door de Welstandscommissie: een 25 meter lang woonschip met een zinken of aluminium bovendeel. Een voorbeeld van een 'schark': een nieuwe type woonschip dat in de plaats komt van de lelijke woonark. Een verbetering ten goede?

De VVAB heeft zienswijzen ingediend (Keizersgracht t/o 63 en Prinsengracht t/o 151) en de bewoners ter plaatse opgeroepen dit voorbeeld te volgen. Ongeveer honderd bewoners hebben een zienswijze ondertekend en opgestuurd. In een aanvulling op de zienswijze tekende de VVAB bezwaar aan tegen het dubbel afmeren van de oude en de nieuwe boot op de Keizersgracht. De VVAB vroeg het stadsdeel de oude toestand te herstellen. Wat gebeurde was het tegenovergestelde: de oude, te vervangen boot werd verwijderd! Kan het nog gekker in Amsterdam?
Vervolgens werden de zienswijzen door het stadsdeel zonder deugdelijke argumentatie terzijde gelegd: de vervangingsvergunningen werden verleend. Daarop werd door de VVAB, gesteund door enkele bewoners ter plaatse, formeel bezwaar aangetekend. Deze bezwaarschriften werden ondersteund door diverse adhesiebetuigingen van bewoners ter plaatse.
Dit is een activiteit van de nieuwe werkgroep Water van de VVAB.

[Bezwaarschrift Keizersgracht t/o 63]
[Bezwaarschrift Prinsengracht t/o 151]

Achtergrondinformatie

De 'woondozen' op betonnen bakken vormen een enorme aantasting van het historisch karakter van de grachten. Verreweg de meeste woonboten in de binnenstad behoren tot deze categorie. De Commissie van Welstand en Monumenten heeft in 1999 een welstandsnota geschreven waarin zij op stedenbouwkundige gronden tot de conclusie komt dat woonarken niet thuishoren in de grachten van de Amsterdamse binnenstad. Dat is immers 'bouwen op het water' en daarvoor is in de historische grachten geen plaats.
Deze nota is nog steeds niet door het gemeentebestuur geratificeerd. Als gevolg daarvan kan de Welstandscommissie niet langer stelselmatig vervangingsaanvragen van nieuwe arken afkeuren. Op de Prinsengracht tegenover de Looiersgracht ligt al een door de Welstand goedgekeurde nieuwe woonark van zink. Op de Prinsengracht ter plaatse van huisnummer 151 heeft de gemeente een vergunning verleend voor een vergelijkbare woonboot, die door de Welstand na enkele aanpassingen is goedgekeurd. Een nieuwe gevaarlijke trend op het water: in plaats van dat een uitsterfbeleid van arken geldt, wordt een opvolger van de woonark geïntroduceerd: de 'schark', een kruising van een ark en een schip. Een verbetering?
De uitbreidingsvervangingen op de Keizersgracht en de Prinsengracht staan haaks op de door de gemeente in het Waterplan Amsterdam geformuleerde uitgangspunten dat het water als openbare ruimte moet worden beschouwd en de relatie tussen het water en de gebouwde omgeving – al ernstig aangetast door de geprivatiseerde oevers – moet worden versterkt. Het verder privatiseren van het openbaar water lost de problemen op het water niet op, maar verergert ze juist.
De woonbotenproblematiek moet in de historische binnenstad, een beschermd stadsgezicht in de zin van de Monumentenwet, niet in de eerste plaats benaderd worden vanuit de volkshuisvesting, maar vanuit de stedenbouw. De VVAB wil dat het uitsterfbeleid van woonarken overeind blijft en serieus ter hand wordt genomen. Het doel van zo'n beleid is het opschonen van de dichtgeslibde grachten door boten uit elkaar te leggen, boten te verplaatsen of uit te kopen en, waar ligplaatsen wel mogelijk zijn, de arken te vervangen door (echte) historische schepen. De gemeente Amsterdam bereidt echter het tegenovergestelde voor: een projectgroep 'Wonen op het water' is onlangs van start gegaan met het doel het wonen op het water uit te breiden. Het is nu meer ooit nodig dat de VVAB de walbewoners gaat mobiliseren om een vuist te maken.

(WS, 6/1/2003, update 28/3/2003)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.