Bezwaar tegen sloop van de Bullebak

Het Cuypersgenootschap (CG) en de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad (VVAB) hebben bezwaar aangetekend tegen de sloop van de Bullebak, de 19de-eeuwse plaatbrug over de Brouwersgracht in de Marnixstraat. De brug is een gemeentelijk monument.

De Bullebak over de Brouwersgracht in de Marnixstraat (foto: Wikipedia)

De erfgoedorganisaties zijn positief over de reconstructie van het metselwerk en ook de restauratieve aanpak van deze als monument beschermde brug. De organisaties hebben echter bezwaar tegen de verwijdering van de beweegbare afsluithekken die naar hun oordeel een belangrijk onderdeel vormen van dit beschermde monument. Ze horen bij de verschijningsvorm van deze brug. De organisaties schrijven dat "deze hekken daarom behouden (dienen) te blijven en teruggeplaatst te worden, net als het andere hekwerk van de brug".

In Het Parool van zaterdag 7 september stond een ingezonden brief van Jenny Bierenbroodspot (CG) en Rogier Noyon (VVAB) over deze kwestie.

Bang voor de Bullenbak

Volgens een oud bijgeloof huist er in het noordelijke gedeelte van de Singelgracht een waterspook, dat op de loer ligt om voorbijgangers het water in te trekken. Het spook heeft de onheilspellende naam Bullebak, en om hem te temmen is er een brug naar hem genoemd: de Bullebak, over de Brouwersgracht, daar waar die uitmondt in de Singelgracht.
Sinds 1995 is de Bullebak een gemeentelijk monument. Niet voor niets; het is een dubbele basculebrug met in het oog springende ijzeren hekken die de weg afsluiten als de brug open moet. Dat gebeurt overigens niet vaak; alleen als een woonboot eens in de zoveel jaar naar de werf moet voor groot onderhoud. De brug gaat open met menskracht: vier mensen om precies te zijn.
Nu moet er groot onderhoud plaatsvinden aan de Bullebak. De gemeente heeft een plan dat het monumentale karakter respecteert, maar die karakteristieke hekken keren niet terug. Daarmee wordt de beeldkwaliteit van de brug ernstig aangetast. Wij hebben dan ook bezwaar aangetekend tegen de verwijdering van de hekken. Op 10 september wordt ons bezwaar door de bezwaarschriftencommissie van Stadsdeel Centrum behandeld.
De gemeente heeft er moeite mee. Want waarom wordt er bezwaar aangetekend tegen iets wat onomstotelijk niet anders kan?
Alles begint met het uitgangspunt dat de gemeente, als zij een brug renoveert, dat voor een periode van honderd jaar doet. Anders wordt het te duur. Vervolgens ontstaat een keten aan vermeende onvermijdelijkheden die uiteindelijk leidt tot de verwijdering van de hekken. Zonde.
Ten eerste moet een brug van de gemeente elektrisch bewegen, en niet met de hand. Ten tweede schrijft NEN-norm 6786 voor dat het elektrische mechanisme van de bewegende brug gekoppeld moet zijn aan de afsluiting van de weg. Dat betekent geen slagbomen en geen karakteristieke hekken.
Dus erfgoedorganisaties, wat willen jullie nou eigenlijk, stelt de gemeente. Het kan gewoon niet anders.
Dat kan wel. De crux zit in het elektrificeren van de brug. Handbediening is te kostbaar, vindt de gemeente. Ons commentaar: verhaal de kosten gewoon op de woonbootbewoners. Voor die ene keer in de pakweg vijf jaar dat zo'n boot naar de werf moet, kunnen de kosten van het handmatig bedienen van de brug toch geen beletsel zijn? Ze wonen nota bene op een van de mooiste plekjes van de wereld.
Een ander argument van de gemeente om de karakteristieke hekken te verwijderen: in de toekomst wordt de route over de Brouwersgracht misschien wel opgenomen in de vaarroute voor rondvaartboten.
Denkt de gemeente dat echt? Wij weten zeker dat uit het oogpunt van bedrijfszekerheid geen enkele reder een vaarroute kiest waarvoor een brug open moet.
De argumentatie om de Bullebak te elektrificeren is dus boterzacht. Bovendien: elke gemeentelijke dienst heeft zijn eigen redenering die volgens de eigen logica onontkoombaar is. Daarom kunnen erfgoedorganisaties niets anders dan bezwaar maken.
Waarom gaan we niet met elkaar om de tafel om te bekijken hoe we dit varkentje zullen wassen? De plannen met de Bullebak herinneren aan de hartenkreet van Jan Schaefer: is dit beleid of is erover nagedacht?
Misschien is de werkelijke reden wel dat de gemeente haar mensen niet wil blootstellen aan de gevaren van het waterspook. Angst dat ze het water worden ingetrokken.

Het Parool, zaterdag 7 september 2019

[Bezwaarschrift CG] (3 juli 2019 (PDF-bestand, 950.4 KB)
[Bezwaarschrift VVAB] (3 juli 2019) (PDF-bestand, 139.4 KB)

(WS, 8/9/2019)