Amsterdamse gevelstenen

Gevelsteen met trekschuit, Prinsengracht 556

In het voorjaar van 2011 kon Wil Abels op verzoek van de eigenaar/bewoner het gevelsteentje met een trekschuit, in de onderpui van Prinsengracht 556, opknappen. Het reliëf is een afgietsel in cement van een gevelsteen in Prinsenstraat 11 te Edam. Om ons onbekende redenen is het Amsterdamse exemplaar in de linkerbovenhoek 1699 gedateerd.

Gevelsteen met trekschuit gepolychromeerd door Wil Abels, afgietsel in cement van de gevelsteen in Prinsenstraat 11 te Edam.	De ‘laagste gevelsteen’ in de gevel van Prinsengracht 556.

In 1940 heeft de toenmalige bewoonster van het pand, mej. dr. I.H. van Eeghen (1913-1996), dit afgietsel laten inmetselen. Juffrouw Van Eeghen was van 1951 tot 1978 adjunct-archivaris van het Gemeente Archief Amsterdam. Toen zij in 1969 naar Prinsengracht 590 verhuisde, liet ze het steentje achter op nummer 556.

Het pand maakte deel uit van de reeks speculatiegebouwen, die timmerman Steven Pykeren in 1698 liet bouwen op Prinsengracht 552-560. In de loop der jaren zijn de gevels veranderd, alleen 552 heeft nog de oorspronkelijke halsgevel. In de literatuur, stadsgidsen etc., wordt slechts summier aandacht aan het steentje besteed. In Ons Amsterdam (7de jrg. 1955, p. 159 en p. 175) noemt Jan Weggelaar deze slechts ‘de laagste gevelsteen’. In de Historische gids (bewerking H.F. Wijnman, 1971) wordt er op pagina 450 wel aandacht aan gegeven: ‘de gevel van 556 valt op door een bijzondere aardige gevelsteen, een afgietsel van een Zaanse (sic) steen met het jaartal 1699, voorstellend een trekschuit in een landschap’.

Onno Boers

Foto's: Pancras van der Vlist

(Uit: Binnenstad 249, december 2011)