Superhoogbouw steeds normaler in Nederland

Ook de luchten zijn straks bedorven

Van de schilder en graficus Willem den Ouden is bekend dat hij de Hollandse luchten het liefst weergaf zonder landschap eronder. Als protest tegen de teloorgang van het Hollandse cultuurlandschap schilderde hij wat hij zag en sneed vervolgens de onderkant van zijn schilderijen af. Alleen de lucht was immers onbedorven. Maar voor hoe lang nog?
Belle van Zuylen (262 m hoog)

Wie dacht dat superhoogbouw alleen iets is van het Verre Oosten heeft het mis. Nederland dreigt haar traditionele reserves tegen hoogbouw te verliezen. ‘Hoog, hoger, hoogst’ vormt het credo van een op torenhoge rendementen beluste bouwwereld die stap voor stap de grens van wat betamelijk is steeds verder oprekt. Zelfs een stad als Amsterdam – in binnen- en buitenland bekend om haar historische binnenstad – ontsnapt niet aan de waan van de dag. Was tot voorheen de Rembrandttoren van 135 m nog zeer uitzonderlijk, nu is het alweer volstrekt normaal dat naast de Shelltoren van 80 m maar liefst vijf woontorens van 110 m worden gebouwd. En dan te bedenken dat de mensen al schande spraken van het Havengebouw, dat met 54,6 m ooit de hoogste nieuwbouw in de nabijheid van de Amsterdamse binnenstad was. Rob Post, de stadsdeelburgermeester van Amsterdam-Noord, wil nu een ‘Sky Tower’ van 150 m bouwen. Er moet immers een statement worden gemaakt, zonder zo’n toren blijft Noord een gat. Intussen staat de propagandamachine niet stil. Het architectuurcentrum Arcam hield enige tijd geleden een tentoonstelling over hoogbouw in samenwerking met de lobbyisten van de Stichting Hoogbouw. Het meest opmerkelijk is de steun van hen van wie wij het niet zouden verwachten, zoals architect Pi de Bruijn die in zijn vrije tijd voorzitter is van de Vereniging Hendrick de Keyser. De Bruijn heeft een ontwerp gemaakt voor een 262 m hoge toren in de Utrechtse nieuwbouwwijk Leidsche Rijn. De toren krijgt de naam ‘Belle van Zuylen’. Alleen op geld beluste projectontwikkelaars kunnen een naam bedenken die op geen enkele manier een relatie heeft met het bouwwerk in kwestie. De toren is zo hoog dat hij in de gehele randstad zichtbaar zal zijn. Dat is natuurlijk het belangrijkste bezwaar tegen hoogbouw in ons vlakke land: het maakt Nederland visueel nog kleiner dan het al is. De horizonvervuiling tast het al behoorlijk bedorven cultuurlandschap nog verder aan. Even dachten wij dat De Bruijn een provocerend plan had gemaakt om Nederland wakker te schudden, niet om echt uit te voeren maar om te waarschuwen in welke richting de hoogbouwambities zich ontwikkelen. Maar als het aan de gemeente Utrecht ligt, wordt het ontwerp gewoon uitgevoerd. De gemeenteraad is overwegend positief en er is al een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd en goedgekeurd. De discussie over de toren zal nu ongetwijfeld losbarsten. Tot overmaat van ramp heeft onlangs ook de landelijke overheid uitgesproken dat er meer hoogbouw moet komen, vooral in de grote steden, in het bijzonder in Amsterdam. Is het tij nog te keren? Of zullen toekomstige generaties alleen nog van onbedorven Hollandse luchten op schilderijen kunnen genieten?

Walther Schoonenberg

(Uit: Binnenstad 232, januari 2009)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.