Angelusklok terug in de 700-jarige Oude Kerk

In de Oude Kerk worden sinds de jaren ’80 ter gelegenheid van kerkdiensten, hoogtijdagen en andere gelegenheden de torenklokken weer met grote regelmaat geluid. Vrijwilligers doen het werk, onder leiding van de hoofdklokkenluiders Arie de Groot, Bert Nap en Hendrik Kaptein. Al sinds de Middeleeuwen zijn er vier torenklokken. Na een aantal vervangingen zijn dat sinds 1771: Geloof (uit 1659, bes1, 450 kg), Hoop (uit 1771, f1, 875 kg), Liefde (uit 1689, d1, 1700 kg) en Vrijheid (uit 1659, bes0, 3700 kg). Deze namen werden gegeven in de tijd dat de traditie van het grote luiden weer werd opgepakt.
13 sept. 2006 Angelusklok

Tot aan de Beeldenstorm in 1566 bestond er nog een vijfde klok. Dit ‘Angelus-klokje’ hing volgens overlevering in de lantaarn recht boven het middenschip van de kerk, al is deze locatie niet helemaal zeker. Deze klok werd ook wel ‘papklok’ genoemd, omdat-ie onder andere werd geluid rond etenstijd.
In de afgelopen jaren werd de roep om terugkeer van die vijfde klok steeds luider. De kerkelijke gemeente wilde de klok doen luiden bij het Onze Vader en bij andere onderdelen van de eredienst. Er werd geld ingezameld, maar bij lange na niet genoeg om daarvan een klok, ophanging en aanleg van een luidinstallatie te bekostigen. Het zag er dan ook niet naar uit dat de klok er zou komen. Wél was er een unieke gelegenheid om de klok in te wijden: het zevenhonderdjarig bestaan van de Oude Kerk als Godshuis in september jl.

En er hing een nieuwe klok! Eijsbouts, hofleverancier van de Oude Kerk, kreeg de alsnog gegeven opdracht op tijd af en zo werd op 13 september 2006 de klok in de lantaarn gehesen en voor het eerst op proef geluid. De echte eerste luiding volgde op zaterdag 16 september, na de overdracht van de klok aan de Oude Kerk. Ook werden er op die feestelijke dag een bijzondere eredienst en een symposium over de betekenis van de kerk in de stad gehouden en vonden er in het kader van het jubileum tal van activiteiten plaats.

De klok heeft een doorsnede van 77 cm, weegt 287 kg en de toonhoogte is ‘c2-35 cents’. De klok wordt, anders dan de grotere klokken, geluid ‘met vliegende klepel’ – niet gemakkelijk, maar wél echt. Traditiegetrouw draagt de klok de namen van de eigenlijke schenkers, wijlen de grootouders van Hendrik Kaptein. In het randschrift werd een bijbeltekst aangebracht: “Al ware het, dat ik met de tongen der mensen en der engelen sprak / maar had de liefde niet / ik ware schallend koper / of een rinkelende cimbaal”. In zijn toespraak ter gelegenheid van de overdracht onderscheidde Hendrik Kaptein vier betekenissen van die liefde: onze liefde voor anderen, de liefde van anderen voor onszelf, onze liefde voor onszelf en de liefde voor onze werken, waarmee wij hoe bescheiden ook toch hopen bij te dragen aan de mensheid. Tevens ging hij kort in op de betekenis van de angelusklok: het Griekse angelos betekent engel of bode en ook wel ziel. Het kleppen van het angelusklokje roept op tot het angelusgebed, dat stamt uit het midden van de vijftiende eeuw en driemaal daags werd gebeden.

Wie een keer op een zondagochtend mee wil helpen de vier grotere klokken te luiden, kan contact opnemen met Arie de Groot (tel. 618 5731), Bert Nap (tel. 622 2195) of Hendrik Kaptein (tel. 623 8243). De Angelus kan helaas alleen door vakmensen worden geluid …

Jos Otten

(Uit: Binnenstad 220, februari 2007)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.