Gedaanteverwisseling: Reguliersdwarsstraat 55-57

De foto van de beide tuitgevelhuisjes Reguliersdwarsstraat 55-57 hoek Geelvincksteeg werd in 1963 gemaakt door de inspecteur buitendienst P.C. Schaap van het Bureau Monumentenzorg.

In die jaren waren dergelijke kleine, 150 tot 200 jaar oude panden nog voor enkele tienduizenden guldens te koop. Zo héél bijzonder waren ze ook niet. Ramen en pui zijn later gewijzigd, de woonaccommodatie zal wel primitief zijn geweest. Maar toch, het waren huizen die deel uitmaakten van het nu beschermde historische stadsbeeld, die daarin pasten en samen met de belendingen ter weerszijden een waardevolle bijdrage leverden aan het geheel. Stel, dat beide panden tegenwoordig leeg op de veiling zouden komen, dan schrikt niemand meer van het woord miljoen. Voor huurwoningen is het vloeroppervlak te klein, maar er zijn zoveel vermogende liefhebbers voor een koopwoning in het hart van de stad, bij voorkeur in een gerestaureerd monument met dubbele ramen tegen het straatlawaai, dat de toekomst van dit hoekcomplex veilig zou zijn.

Reguliersdwarsstraat 55-57 hoek Geelvincksteeg in 1963

Helaas had de eigenaar die de panden dertig jaar later in handen kreeg, geen oog voor het stadsbeeld. Hij wilde op de straathoek visueel lawaai maken, brutaal, grof, de buren overschreeuwend, en hij koos een architect die dat goed aanvoelde, namelijk Sjoerd Soeters. Wat opdrachtgever en architect samen voorgoed vernielden met dit misbaksel, was van veel grotere waarde dan de verdwenen huisjes op zichzelf, namelijk de samenhang van de twee nog redelijk gave gevelwanden. Wat zouden de heren in de Schoonheidscommissie over dit ontwerp hebben gezegd? Waarschijnlijk de bekende reclame-clichés: modern, gedurfd, dynamisch, krachtig eigentijds hoekaccent. Kortom: de attractie van de binnenstad ligt in het voortgaande vernieuwingsproces. Zeker is dat een doorslaggevend argument voor aannemers en architecten. Ze kunnen er een historisch-ogend argument omheenhangen door te verwijzen naar de stijlevolutie tussen 1600 en 1850, van trap- naar hals- en klokgevels, en dan verder naar de al dan niet versierde kroonlijsten. Dat is toch óók voortdurende vernieuwing?

Dezelfde hoek 'gemoderniseerd' in 1997 Het nieuwste modejasje in 1999

Wie nu door de Reguliersdwarsstraat loopt, ontdekt tot zijn verbazing dat de hoek er héél anders uitziet dan twee jaar geleden. Het volume is er nog, maar het heeft aan de bovenzijde een ander jasje gekregen: een modieus, kitscherig jasje van geelgeschilderd plaatmateriaal met verfstreepjes die waarschijnlijk natuursteenblokken moeten suggereren. Zou de Commissie voor Welstand en Monumenten haar stempel "geen bezwaar" op de tekening hebben gezet? Of is hier sprake van een verbouwing zonder vergunning die door BWT "platgelegd" had moeten worden? Hoe dat ook zij, voorbijgangers en omwonenden kunnen wachten op het volgende nummertje stadsverloedering in het "beschermde" stadsgezicht.

Geurt Brinkgreve

(Uit: Binnenstad 177, juli 1999)