Gerrit Korthals Altes, directeur Toneelgroep Amsterdam:

"Einde van zoektocht misschien in zicht"

Over een paar maanden hoopt Gerrit Korthals Altes te weten, of er een einde komt aan zijn zoektocht. Vanaf de oprichting van het toneelgezelschap in 1987 staat het zoeken naar een vast theater op het repertoire en Korthals Altes heeft er zo langzamerhand genoeg van.

Eerst was er de niet-succesvolle inwoning in de Stadsschouwburg; er kwamen plannen voor nieuwbouw op het terrein van de Westergasfabriek, toen de IJ-oevers, daarna Zuid-Oost. Nu speelt de Toneelgroep Amsterdam in het transformatorhuis bij de Westergasfabriek. Een mooie ruimte met een paar nadelen. Er is in de zaal slechts ruimte voor 340 bezoekers en een aantal van vijfhonderd is nodig om commercieel verantwoord te werken. Een tweede nadeel is het ontbreken van een toneeltoren.

De Melkweg aan de Lijnbaansgracht

Korthals Altes: "Wij zijn nu bezig met de zoveelste variant voor de schouwburg. We dachten eerst aan een dubbel gebruik van de toneeltoren en dan zou er achter de bestaande zaal een nieuwe zaal komen. Maar dat was een ingewikkelde variant. De nieuwe is beter. De Melkweg wil ook uitbreiden en dat geeft de mogelijkheid, gezamenlijk iets te doen. We onderzoeken, of achter de bestaande toneeltoren een tweede toren gebouwd kan worden en daarachter moeten de aparte zalen voor de Melkweg en voor ons komen, dan heb je een theateraccommodatie die daar doorloopt tot aan de Lijnbaansgracht. In februari hopen we de plannen klaar te hebben en dan kan de gemeenteraad hopelijk voor het zomerreces een beslissing nemen. Dan moet er maar eens een punt achter worden gezet!"
We praten over de kansen die Amsterdam heeft gemist om aan de Singelgracht publiektrekkende theaters te bouwen. "Saalborn had in 1926 al een plan om op het Weteringcircuit een theater te bouwen met een opening naar de Weteringschans. Er is ook nog een plan geweest voor de plek, waar nu die flats staan. Nou ja, en toen kwam Joop van den Ende met het plan om een musicaltheater te maken op wat nu het Heinenekenplein heet. Dom, dom, dat de stadsdeelraad van De Pijp daar niet aan wilde, het is nu een vreselijke plek. Kort daarna kwam er het plan van Carré om er een theater te bouwen, wij zouden daar onze 'zwarte doos' krijgen. Het ging niet door. En dan het Frederiksplein, daar had natuurlijk het Muziektheater moeten staan; nu staan er die lelijke torens van de Nederlandsche Bank. Ik vraag me trouwens af, wat daar mee gaat gebeuren als de Euro is ingevoerd. De Europese bank zit niet in Nederland, dus ik vraag me af, wat de functie van de Nederlandsche Bank wordt en of die twee torens nog nodig zijn. Wat zou het toch mooi zijn geweest als je op het Frederiksplein, en het Weteringcircuit die theaters had gehad. Dan had je met het Leidseplein drie belangrijke centra aan de Singelgracht gehad."
Een paarlen-ketting is de Singelgracht wel eens genoemd. Korthals Altes: "Het zijn nu erg veel paarlen voor de zwijnen. Het zou een prachtige wandelroute kunnen zijn, maar het lukt niet eens om een wandelpad langs het water te krijgen. En er zijn nog te veel lelijke plekken langs die route. Neem de Appeltjesmarkt met die vreselijke parkeergarage. Je zou dat ding toch op zijn minst fraai kunnen beschilderen. En dan het Weteringcircuit, daar zou ook veel moeten gebeuren. Als je met een bootje een tocht door de stad maakt, kan je daar niet eens de brug onderdoor. En waarom ligt de rare rotonde er? Je kan daar toch ook een gewone verkeerskruising maken? Ik kan me indenken dat een architect daar een fraaie ruimtelijke oplossing voor kiest."
Als er een metrohalte op het plein komt, dan zal het Weteringcircuit de potentie krijgen om een van de toppleinen te worden. Wat gaat dat station voor de buurt betekenen?
Korthals Altes: "Daar zou eens heel goed over moeten worden nagedacht. Het Centrum van Amsterdam groeit, er zijn steeds meer mensen die in De Pijp willen wonen. Maar de gemeente heeft tot nu toe verzuimd, De Pijp bij het Centrum te betrekken. Wat zitten er nu voor culturele instellingen? Gelukkig heb je er wel veel ateliers."
Hij vindt niet dat er meer kleine theatertjes in de stad moeten komen. "Daar zijn er al zat van. Als ik het enorme aanbod in de Uitkrant zie, dan vraag ik me af, wat ik daarvan echt wil zien? Nee, kleine theaters zijn er genoeg. Zo'n musicaltheater, dat zou een geweldige impuls hebben gegeven. En als er voor het Weteringcircuit iets bedacht wordt, laten ze daar dan in Godsnaam niet het zoveelste afschuwelijke winkelcentrumpje bouwen."
Korthals Altes heeft zijn twijfels over het diepe metrostation dat in de Ferdinand Bolstraat, tussen Albert Cuypstraat en Ceintuurbaan, wordt gebouwd. Het komt op vierentwintig meter diepte. D. Frieling, hoogleraar stedenbouwkundige ontwerpen aan de TU-Delft, is er een groot tegenstander van; ook Maarten Kloos, directeur van het Architectuur Centrum Amsterdam, en architect Pi de Bruijn hebben hun bedenkingen. Als er een blok van ongeveer tweehonderd woningen gesloopt zou worden, zou de mogelijkheid ontstaan, een minder diep station te bouwen dat ook op een logischer manier toegankelijk zou zijn. Op de plek van de gesloopte woningen zou dan nieuwbouw kunnen komen.
Korthals Altes: "En waarom zou je na honderd jaar niet mogen zeggen: we slopen daar een deel van de bestaande bebouwing als je weet dat er dan iets komt dat de omgeving kan opkrikken?".
Korthals Altes houdt van Amsterdam, maar hij vindt dat het Centrum er niet beter op wordt. "Al die nieuwe objecten, het straatmeubilair, het Damrak en Rokin, het winkelcentrum aan de Nieuwezijds Kolk, het is allemaal zo lelijk. En dan die sadistische verkeerdrempels die vaak zo hoog zijn dat ze bijna door je auto heen komen. En dat hollen of stilstaan bij het verkeersbeleid. Op zondagen zit het autoverkeer op het Weteringcircuit al vast en aan de andere kant roept het stadsbestuur dat de grachten autovrij moeten zijn. Te veel verkeer is niet goed, maar het Centrum moet voor verkeer wel bereikbaar blijven. Daar moet toch een goede oplossing voor gevonden kunnen worden? Er is een proef in de Utrechtsestraat geweest om die tijdens het weekeinde voor auto's af te sluiten. Het werd er meteen vreselijk ongezellig. Dat is heel raar, want auto's maken een omgeving niet gezellig. Het kwam door het halfslachtige. Mensen liepen aarzelend over de rijweg met een blik van: 'Ik hoor hier eigenlijk niet'. Zoiets halfslachtigs werkt ook niet. Voor een aantrekkelijk voetgangersgebied moet de inrichting van die straat er ook voor gemaakt zijn. Ik begrijp ook niet, waarom er niet meer parkeerruimte onder de grond komt. Dat zou voor de Singelgracht ook een oplossing zijn. Maar dan geen garage voor duizenden auto's, want dan krijg je weer problemen bij de aan- en afvoer. Kijk eens naar een stad als Antwerpen, daar zijn veel ondergrondse parkeergarages en heb je grote delen in het Centrum waar je rustig kunt wandelen en je moet eens zien, hoe druk het er is. Dat je af en toe eens vastzit met de auto is niet erg, dat is de consequentie van je beslissing om met de auto naar het Centrum te gaan, maar het moet niet te gek worden."
Voor de nabije toekomt heeft Korthals Altes een paar wensen. Op de eerste plaats dat de plannen voor nieuwe zalen bij de Stadsschouwburg doorgaan. "En verder zou ik willen dat de uitbreiding van het Stedelijk Museum niet tot de eerste fase beperkt blijft. Ik hoop van harte dat ook voor de tweede fase het geld er komt." Zijn derde wens is dat er iemand komt die 'die flap' op de hoek van het Museumplein en de Van Baerlestraat iets menselijks geeft.

Frans Heddema

(Uit: Binnenstad 174, januari/februari 1999)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.